Linia kolejowa nr 111
Kraków Główny – Kocmyrzów | |||
![]() | |||
Dane podstawowe | |||
Numer linii | 111 | ||
---|---|---|---|
Długość | 19 km | ||
Rozstaw szyn | 1435 mm | ||
Sieć trakcyjna | brak | ||
Historia | |||
Rok otwarcia | 1899 | ||
Rok zawieszenia ruchu | 1970 | ||
Rok likwidacji | 2003 | ||
|
Linia kolejowa nr 111 Kraków Główny – Kocmyrzów, potocznie „Kocmyrzówka” – jednotorowa, niezelektryfikowana, obecnie zlikwidowana linia kolejowa o długości 19 km[1].
Historia
Linia powstała w 1899 roku jako nadgraniczny szlak komunikacyjny łączący Kraków ze stacją towarową na granicy Austro-Węgier i Rosji w Kocmyrzowie. W czasach pokoju służyć miała lokalnemu handlowi przygranicznemu, w czasie wojny natomiast – spodziewanej pomiędzy owymi mocarstwami – przemieszczaniu wojsk w strefie przygranicznej. Na linii od początku prowadzono również przewozy pasażerskie. Jeszcze przed I wojną światową zbudowano odnogę do stacji Mogiła, która od głównej linii odbijała w Czyżynach. Istniały również bocznice do koszar kawaleryjskich w Rakowicach oraz obsługujące lotnisko Rakowice-Czyżyny. Po zakończeniu I wojny światowej, rozpadzie Austro-Węgier i powstaniu II Rzeczypospolitej, które to wydarzenia zlikwidowały przebiegającą dotychczas w Kocmyrzowie granicę międzypaństwową, znaczenie linii spadło. Na trasie przestały kursować pociągi towarowe, a osobowe kursowały odtąd znacznie rzadziej[1].
Od początku przewozy na linii obsługiwała, założona w 1899 roku, Spółka Akcyjna Kolej Lokalna „Kraków – Kocmyrzów”. Jej pierwszym prezesem został ekonomista, bankowiec i działacz gospodarczy, Wacław Fajans. Siedziba zarządu kolei znajdowała się w Krakowie przy ulicy Kapucyńskiej 3. W okresie międzywojennym spółka do obsługi linii dysponowała trzema parowozami, szesnastoma wagonami towarowymi oraz jednym pasażerskim wagonem silnikowym[1][2].
Likwidacja linii
W roku 1954 zawieszono kursowanie pociągów odnogą od głównej linii 111 do stacji Mogiła. Miało to związek z uruchomieniem linii tramwajowej w powstającej Nowej Hucie wzdłuż Alei Jana Pawła II (ówczesnej Planu 6-letniego), która to przejęła funkcjonujące tam potoki pasażerskie dotychczas realizowane przez kolej. Mimo to na głównej linii do Kocmyrzowa w latach 50. i 60. XX wieku pociągi normalnie kursowały, będąc właściwie jedynym środkiem komunikacji publicznej, łączącym zachodnie osiedla tzw. „starej Nowej Huty” z centrum Krakowa. Sytuacja się zmieniła w latach 1968–1969, kiedy to uruchomiono linię tramwajową wzdłuż ulicy Kocmyrzowskiej do Wzgórz Krzesławickich, która analogicznie, jak kilkanaście lat wcześniej w sytuacji uruchomienia linii tramwajowej do Mogiły, przejęła dotychczasowych pasażerów „Kocmyrzówki”[1]. Pociągi pasażerskie na linii przestały kursować 31 maja 1970 roku i rozpoczął się systematyczny demontaż kolejnych odcinków trasy na obszarze Krakowa. Ostatni czynny, aczkolwiek nieużywany odcinek linii, czyli Kraków Lubocza – Kocmyrzów został zamknięty w 1994 roku, a fizycznej likwidacji poddany niemal w całości w 2003[3].
Galeria – pozostałości po linii
- Dawny przejazd przez ul. Grzegórzecką.
- Dawny przejazd przez ul. Fabryczną.
- Budynek dawnej stacji Kraków Dąbie.
- Dawny wiadukt kolejowy nad ul. Żółtej Ciżemki w ciągu zmodyfikowanego w latach 60. przebiegu trasy linii
- Peron dawnej stacji Kraków Wieczysta.
- Krzyż św. Andrzeja, pozostałość po linii kolejowej w Czyżynach. Stacja Czyżyny znajdowała się na miejscu gdzie obecnie jest stacja benzynowa i fastfood.
- Resztki nasypu kolejowego obok dawnej stacji Kraków Czyżyny.
- Miejsce po dawnej stacji Kraków Osiedle
- Uliczka na os. Krakowiaków, na miejscu linii kolejowej, która w wykopie, łagodnym trawersem schodziła tędy w dolinę Dłubni, na most na dłubniańskiej młynówce.
- Dawny most kolejowy nad młynówką Dłubni.
- Budynek dawnej stacji Kraków Bieńczyce.
- Dawny most kolejowy nad Dłubnią a obecnie kładka dla pieszych.
- Wiadukt tramwajowy nad ul. Łowińskiego, a dawniej kolejowy na linii nr 111
- Pozostałości wiaduktu kolejowego nad ul. Darwina
- Tory linii nr 111 zatopione w przejeździe kolejowo-drogowym obok pętli tramwajowej „Wzgórza Krzesławickie”
Przypisy
- ↑ a b c d Jadwiga Środulska-Wielgus, Krzysztof Wielgus: Park Lotników Polskich: od zieleni fortecznej i lotniska Rakowice-Czyżyny do Lotniczego Parku Kulturowego. Kraków: Ośrodek Kultury im. Cypriana Kamila Norwida, 2019, s. 33–34, seria: Parki Krakowa; 18. ISBN 978-83-948244-4-0.
- ↑ Kolej Lokalna Kraków – Kocmyrzów. [w:] Wirtualny Sztetl [on-line]. [dostęp 2022-02-24].
- ↑ Linia kolejowa 111 (PL) • Kraków Nowa Huta – Kocmyrzów. [w:] Atlas Kolejowy Polski, Czech, Słowacji i Podkarpackiej Rusi [on-line]. [dostęp 2022-02-24].
- p
- d
- e
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 230A
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 393
- 394
- 395
- 700
- 701
- 702
- 703
- 704
- 705
- 706
- 707
- 709
- 710
- 711
- 712
- 713
- 714
- 715
- 716
- 717
- 719
- 720
- 721
- 722
- 723
- 724
- 725
- 726
- 727
- 728
- 729
- 730
- 731
- 732
- 733
- 734
- 735
- 736
- 737
- 738
- 739
- 740
- 741
- 742
- 743
- 744
- 745
- 746
- 747
- 749
- 750
- 751
- 752
- 753
- 754
- 755
- 756
- 757
- 758
- 759
- 760
- 761
- 762
- 763
- 764
- 765
- 766
- 767
- 768
- 769
- 770
- 771
- 772
- 773
- 774
- 775
- 776
- 777
- 778
- 779
- 780
- 781
- 782
- 786
- 800
- 801
- 802
- 803
- 804
- 805
- 806
- 807
- 808
- 809
- 810
- 811
- 812
- 813
- 814
- 815
- 816
- 817
- 818
- 819
- 820
- 821
- 822
- 823
- 824
- 825
- 826
- 827
- 828
- 829
- 830
- 831
- 832
- 833
- 834
- 835
- 836
- 837
- 838
- 839
- 840
- 841
- 842
- 843
- 844
- 845
- 846
- 847
- 848
- 851
- 854
- 855
- 857
- 858
- 859
- 860
- 861
- 862
- 863
- 864
- 865
- 866
- 867
- 868
- 869
- 870
- 871
- 872
- 873
- 874
- 875
- 876
- 877
- 878
- 880
- 881
- 882
- 883
- 884
- 885
- 886
- 887
- 888
- 889
- 890
- 891
- 892
- 893
- 894
- 895
- 896
- 897
- 898
- 899
- 900
- 901
- 902
- 903
- 904
- 905
- 906
- 907
- 908
- 909
- 910
- 911
- 912
- 913
- 914
- 915
- 916
- 917
- 918
- 919
- 920
- 921
- 922
- 923
- 924
- 925
- 926
- 927
- 928
- 929
- 930
- 931
- 932
- 933
- 934
- 935
- 936
- 937
- 938
- 939
- 940
- 941
- 942
- 943
- 944
- 945
- 946
- 947
- 948
- 949
- 950
- 951
- 954
- 955
- 956
- 957
- 958
- 959
- 960
- 961
- 962
- 963
- 964
- 965
- 966
- 967
- 968
- 969
- 970
- 971
- 972
- 973
- 974
- 975
- 976
- 977
- 978
- 979
- 980
- 981
- 982
- 983
- 984
- 985
- 986
- 987
- 988
- 989
- 990
- 991
- 992
- 993
- 994
- 995
- 996
- 997
- 998
- 999
- Wikiprojekt:Transport szynowy