Metylofenidat
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny | C14H19NO2 | ||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa | 233,31 g/mol | ||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||
Numer CAS | 113-45-1 | ||||||||||||||||||||
PubChem | 4158 | ||||||||||||||||||||
DrugBank | DB00422 | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||
Klasyfikacja medyczna | |||||||||||||||||||||
ATC | N06BA04 | ||||||||||||||||||||
Legalność w Polsce | substancja psychotropowa grupy II-P | ||||||||||||||||||||
Stosowanie w ciąży | kategoria C | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
|
Metylofenidat (MPH) – organiczny związek chemiczny z grupy fenyloetyloamin, stosowany jako lek o działaniu stymulującym. Jest inhibitorem zwrotnego wychwytu dopaminy i norepinefryny. Używany jest w leczeniu ADHD, narkolepsji, hipersomnii idiopatycznej oraz przy wyprowadzaniu z narkozy. Znajduje się w grupie II-P wykazu substancji psychotropowych.
Działanie
Metylofenidat działa stymulująco na ośrodkowy układ nerwowy.
Mechanizm działania metylofenidatu nie jest do końca znany. Najprawdopodobniej przekraczając barierę krew-mózg, MPH hamuje wychwyt zwrotny dopaminy i norepinefryny, co powoduje zwiększenie stężenia tych substancji, poprzez wychwycenie i zatrzymanie białka transportującego dopaminę (DAT). Powoduje to zwiększenie pozakomórkowego stężenia dopaminy i podwyższenie dopaminergicznej neurotransmisji.
Metylofenidat z powodu swoich psychoaktywnych właściwości bywa nadużywany. Przyjmowany doustnie w dawkach terapeutycznych nie wykazuje pobudzających, euforycznych właściwości.
Farmakologia
Lek w postaci tabletek o natychmiastowym działaniu daje możliwość dostosowania dawki w zależności od samopoczucia (przez krótki okres półtrwania metylofenidatu większość pacjentów musi zażywać kilka tabletek w ciągu dnia), objawy choroby ustępują znacznie szybciej, kontrolując ilość oraz porę zażywania preparatu można uniknąć większości uciążliwych efektów ubocznych występujących przy lekach o zmodyfikowanej prędkości, powodowanych najczęściej przez zażycie leku później niż zwykle, np. problem bezsenności występującej u chorego stosującego zmodyfikowaną formę leku, nie dotyczy pacjenta zażywającego standardowe tabletki – może on pominąć wieczorną dawkę (kapsułka o zmodyfikowanym uwalnianiu niezależnie od pory przyjęcia uwalnia stałą dawkę leku przez około 12 godzin). Preparaty o przedłużonym uwalnianiu (Concerta, Medikinet CR, Ritalin LA) przeważnie z tego powodu są przepisywane dzieciom.
Preparaty
Metylofenidat dostępny jest w Polsce[2] jako:
- Concerta (tabletki o powolnym uwalnianiu leku, technologia OROS)
- Medikinet (tabletki o natychmiastowym lub zmodyfikowanym uwalnianiu)
- Symkinet (tabletki o natychmiastowym lub zmodyfikowanym uwalnianiu)
W innych krajach Europy lek zawierający chlorowodorek metylofenidatu jest również znany pod takimi nazwami handlowymi jak:
- Ritaline (Novartis)
- Methylphenidate (Mylan)
- Equasym (Takeda)
- Methylfenidaat (Sandoz)
- Concerta (Janssen-Cilag)
Wyłącznie w USA dostępne są również:
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d Methylphenidate, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00422 (ang.).
- ↑ Metylofenidat (chlorowodorek metylofenidatu) (opis profesjonalny). [dostęp 2021-10-01].
- ↑ RITALIN- methylphenidate hydrochloride tablet. [dostęp 2021-10-01].
- ↑ FOCALIN- dexmethylphenidate hydrochloride tablet. [dostęp 2021-10-01].
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
- p
- d
- e
- p
- d
- e
N06A – Leki przeciwdepresyjne |
| ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
N06B – Leki psychostymulujące i nootropowe |
| ||||||||||
N06C – Połączenia psycholeptyków i psychoanaleptyków |
| ||||||||||
N06D – Leki przeciw otępieniu starczemu |
|
- p
- d
- e
Adamantany (pochodne adamantanu) |
|
---|---|
Antagonisty adenozyny |
|
Alkiloaminy |
|
Ampakiny |
|
Arylocykloheksyloaminy |
|
Benzoazepiny |
|
Cholinergiki |
|
Konwulsanty |
|
Eugeroiki | |
Oksazoliny |
|
Fenyloetyloaminy |
|
Fenylomorfoliny |
|
Piperazyny | |
Piperydyny |
|
Pirolidyny |
|
Racetamy |
|
Tropany |
|
Tryptaminy |
|
Inne |
|
- Britannica: science/Ritalin