1646

Ovo je članak o godini 1646.

1646 na Wikimedijinoj ostavi

Događaji

20. 1. - Francesco Da Molin izabran za mletačkog dužda (do 1655).
16. 2. - Prvi Engleski građanski rat: bitka kod Torringtona je pobeda parlamentaraca i poslednji veći okršaj.

april - Nakon prošlogodišnjih sukoba normalizovani odnosi Crnogoraca i, novoimenovanog, skadarskog sandžakbega^[1]; novi sandžakbeg u julu došao na Cetinje po harač^[2].
24. 4. - Užgorodska unija: sveštenici u zakarpatskoj Ukrajini se ujedinjuju sa rimskom crkvom.
5. 5. - Engleski kralj Čarls I se predao Škotima.
16. 6. - Franko-španski rat (1635-59): pomorska Bitka kod Orbetella je španski uspeh pored Toskane.
jun ili ranije - Kandijski rat: kliški sandžakbeg Miralem neuspešno napada Split, poražen kod Solina a lički sandžakbeg Halil Durakbegović neuspešno napada Biograd i Nadin^[3].

3. 7. - Bosanski paša putem izdaje osvojio Novigrad, odredi pljačkaju do Zadra i Šibenika, razoreno 30 sela u Ravnim Kotarima^[3]^[4].
srpanj - Maine (Mainjani) kod Budve prišle Mlecima^[2]^[5].
jul - Mletački podanici Peraštani zaplenili brod Mata Fiskovića, Dubrovčanina - roba zaplenjena, jevrejski trgovci okovani za galije^[6].
ca. avgust - Mlečani zapalili Biograd, uzeli Zadvarje^[3].
24. 8. - Vanredni providur Paolo Kaotorta stigao u Makarsku i dobio ključeve grada^[5].
11. 9. - Ranuccio II Farnese je novi vojvoda Parme i Pjačence (do 1694).
rujan - Nekoliko jačih potresa u Hrvatskoj, srušio se svod isusovačke crkve u Zagrebu^[7].
18. 9. - Foskolo opustošio Skradin nakon što je zapalio Rakitnicu; u ovo vrijeme Makarani odbili jedan turski odred^[5].

22. 9. - Na saboru u Požunu Ivan III. Drašković izabran za ugarskog palatina (do 1648) (prema historičaru Ratkaju on je peti Hrvat na tom položaju^[7]).

6. 10. - Qingovske operacije protiv dinastije Južni Ming na jugu Kine: pogubljen imperator Longwu.
11. 10. - Francuzi uzeli Dunkerque Špancima (do 1652).
oktobar - Patrijarh Pajsije Janjevac otišao na hodočašće u Jerusalim^[8].
listopad - Turci (zvornički i lički sandžakbeg) odbijeni od Šibenika^[4]; Turci u ovo vreme povratili Zadvarje i zapalili Rogoznicu s mnogo stradalih žitelja; Zadvarčani se sklonili na Hvar i Brač.
22. 10. - Ugarski sabor na kraljev zahtjev unosi u zakon Mir iz Linca kojim se daje sloboda protestantima, koji zatim traže povrat 400 crkava - oštre rasprave sa katolicima sljedeća tri mjeseca^[7].
13. 11. - Kandijski rat: Retimno na Kritu se predao Husein-paši usled nestašice i kuge^[9].
decembar - Na jugu Kine se za rivalske vladare dinastije Južni Ming proglasili Zhu Youlang, knez od Guia (imperator Yongli, do 1662) i Zhu Yuyue, knez od Tanga (imperator Shaowu, stradao sledećeg meseca od Mandžuraca).
decembar - Turci se povukli u Livno na zimovanje^[3].
decembar, krajem - Makarski hajduci upali u Hercegovinu i vratili se sa stokom i robljem preko dubrovačkog Pelješca na Hvar (Dubrovčani protestuju)^[10].

Kandijski rat:
- Turci poraženi kod Vodica.
- Poljica prišla Veneciji^[4].
- Počinje proces preseljavanja morlaka, hrišćana iz Turske, na mletačku teritoriju u Dalmaciji, predvode ga katolički i pravoslavni sveštenici^[11].
Dugotrajne kiše izazvale poplave hrvatskih rijeka i potoka; srušio se raskvašeni svod zagrebačke stolne crkve, koja je bez krova od prošle godine^[7].
Izbjeglice s makarskog primorja osnovale Sumartin na Braču; inače Makarska je od ove godine pod mletačkom vlašću.
1646-47 - Maine, Pobori i Grbljani na strani Mlečana u Kandijskom ratu, uz njihovu pomoć zauzeli Cetinje (samo do 1649.)^[1].
Vlaški vojvoda Matei Basarab izdao povelju po kojoj svake godine daje 1800 aspri manastiru Trebinje^[12].
Drugi Anglo-Powhatanski rat okončan porazom Powhatana.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1646.

23. 2. - Tokugawa Tsunayoshi, šogun († 1709)
4. 4. - Antoine Galland, orijentalista i arheolog († 1715)
15. 4. - Kristijan V, kralj Danske i Norveške († 1699)
16. 4. - Jules Hardouin Mansart, arhitekta († 1708)
20. 4. - Charles Plumier, botaničar († 1704)
5. 6. - Elena Cornaro Piscopia, filozofkinja († 1684)
22. 6. - Maria Francesca di Savoia-Nemours, kraljica-supružnica Portugala († 1683)
1. 7. - Gottfried Leibniz, matematičar, filozof († 1716)
19. 8. - John Flamsteed, astronom († 1719)
? - Antonio Caraffa, austrijski maršal († 1693)
? - Ivan Skoropadski, ukrajinski hetman († 1722)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1646.

↑ ^1,0 ^1,1 Crna Gora od kraja XV veka do 1914. godine, rastko.rs
↑ ^2,0 ^2,1 Historija n. J., 550
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Istorija s. n., 345
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Historija n. J., 555
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Istorija s. n., 346
↑ Istorija s. n., 361
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 Horvat, Ban Ivan Drašković II. (sic)
↑ Dr Đoko Slijepčević, Borba protiv unijaćenja, svetosavlje.org
↑ The siege of Rethymno Arhivirano 2016-03-13 na Wayback Machine-u, rethymnon.gr
↑ Istorija s. n., 363
↑ Istorija s. n., 347
↑ Mladen Crnogorčević, Pisma, rastko.rs
↑ Miroslav Pantić, XVII vek: Književnost na tlu Crne Gore...: Doba baroka, rastko.rs

Rudolf Horvat, Ban Ivan Drašković II. (sic) (hr Wikisource)
Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5