Jozef Tomko

Jozef Tomko

Kardynał prezbiter
Jozef Tomko (2018)
Ut Ecclesia aedificetur Aby Kościół się rozszerzał
Kraj działania	Włochy, Watykan
Data i miejsce urodzenia	11 marca 1924 Udavské
Data i miejsce śmierci	8 sierpnia 2022 Rzym
Miejsce pochówku	katedra św. Elżbiety w Koszycach
Przewodniczący Papieskiego Komitetu ds. Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych
Okres sprawowania	2001–2007
Prefekt Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów
Okres sprawowania	1985–2001
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	12 marca 1949
Nominacja biskupia	12 lipca 1979
Sakra biskupia	15 września 1979
Kreacja kardynalska	25 maja 1985 Jan Paweł II
Kościół tytularny	bazylika św. Sabiny
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Jozef Tomko (ur. 11 marca 1924 w Udavské, zm. 8 sierpnia 2022 w Rzymie^[1]) – słowacki duchowny rzymskokatolicki, doktor nauk teologicznych, prawa kanonicznego oraz nauk społecznych, arcybiskup, sekretarz generalny Synodu Biskupów w latach 1979–1985, pro-prefekt Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów w 1985, kardynał od 1985 (najpierw w stopniu diakona, w 1996 promowany do stopnia prezbitera), prefekt Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów w latach 1985–2001, przewodniczący Papieskiego Komitetu ds. Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych w latach 2001–2007.

Życiorys

Studiował na Wydziale Teologicznym w Bratysławie, następnie wyjechał do Rzymu; tam przyjął święcenia kapłańskie 12 marca 1949 i kontynuował naukę na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim i Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Obronił doktoraty z teologii, prawa kanonicznego i nauk społecznych. Od 1950 prowadził pracę duszpasterską w diecezji rzymskiej oraz podmiejskiej diecezji Porto e Santa Rufina. Wykładał na kilku uczelniach rzymskich – w Papieskim Kolegium Nepomucenus (1950–1965 był kolejno wicerektorem i rektorem), na Międzynarodowym Uniwersytecie Pro Deo, na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Został obdarzony tytułami papieskiego nadzwyczajnego tajnego szambelana (1959) oraz prałata honorowego Jego Świątobliwości (1970).

Od 1962 był urzędnikiem watykańskiej Kongregacji Doktryny Wiary; pracował początkowo w sekcji cenzury ksiąg, potem w sekcji doktryny. Pełnił funkcję specjalnego sekretarza I sesji zwykłej Światowego Synodu Biskupów w Watykanie (wrzesień-październik 1967). Od 1974 był podsekretarzem w Kongregacji ds. Biskupów.

Był jednym z najbliższych współpracowników papieża Jana Pawła II. W lipcu 1979 został mianowany sekretarzem generalnym Światowego Synodu Biskupów i arcybiskupem tytularnym Doclea, sakry udzielił mu 15 września 1979 w Watykanie sam papież. Z racji pełnionej funkcji arcybiskup Tomko brał udział w kolejnych sesjach Synodu; już po zwolnieniu z obowiązków sekretarza generalnego był jednym z prezydentów-delegatów sesji specjalnej Synodu dla Kościoła azjatyckiego (kwiecień-maj 1998). Uczestniczył również w konferencjach generalnych Episkopatów Latynoamerykańskich (1979, 1992). W kwietniu 1985 przeszedł na stanowisko proprefekta Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów, a miesiąc później został wyniesiony do godności kardynalskiej, z nadaniem diakonii Gesu Buon Pastore alla Montagnola. Po nominacji kardynalskiej został pełnoprawnym prefektem Kongregacji, objął także honorową funkcję Wielkiego Kanclerza Papieskiego Uniwersytetu Miejskiego w Rzymie.

Kardynał Tomko wielokrotnie reprezentował Jana Pawła II na uroczystościach religijnych i rocznicowych w charakterze specjalnego wysłannika. Był m.in. na obchodach 100-lecia ewangelizacji Mali w Bamako (listopad 1988), na IV Latynoamerykańskim Kongresie Misyjnym w Limie (luty 1991), na 100-leciu Kościoła katolickiego w Kamerunie (grudzień 1991), na 150-leciu ewangelizacji królestwa Tonga (listopad 1992) i Fidżi (sierpień 1994). W styczniu 1996 został promowany do rangi kardynała-prezbitera, otrzymał tytuł prezbitera S. Sabina.

Ze względu na osiągnięcie wieku emerytalnego został w kwietniu 2001 zwolniony z obowiązków prefekta Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów. Od października 2001 do końca września 2007 był prezydentem Papieskiej Komisji ds. Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych. Po ukończeniu 80. roku życia w marcu 2004 kardynał Tomko utracił prawo udziału w konklawe.

Po śmierci kard. Alberta Vanhoya 29 lipca 2021, był najstarszym żyjącym kardynałem^[2]. Zmarł 8 sierpnia 2022 w Rzymie i został pochowany w katedrze w Koszycach^[3]. Po jego śmierci najstarszym żyjącym kardynałem został Alexandre do Nascimento^[4].

Został odznaczony m.in. słowackim Orderem Podwójnego Białego Krzyża I klasy (1995).

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Nota biograficzna na stronie Stolicy Apostolskiej
• Jozef Tomko w słowniku biograficznym kardynałów Salvadora Mirandy  [dostęp 2012-06-29] (ang.)
• Jozef Tomko [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2014-03-11]  (ang.).