Jens Bratlie

Jens Bratlie

Bratlie jako premier (1912)
Pełne imię i nazwisko	Jens Kristian Meinich Bratlie
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1856 Nordre Land
Data i miejsce śmierci	15 września 1939 Oslo
Premier Norwegii
Okres	od 20 lutego 1912 do 31 stycznia 1913
Przynależność polityczna	Høyre
Poprzednik	Wollert Konow
Następca	Gunnar Knudsen
Odznaczenia
Order Wazów
Multimedia w Wikimedia Commons

Bratlie w mundurze generalskim (1914)
generał dywizji
Data i miejsce urodzenia	17 stycznia 1856 Nordre Land
Data śmierci	15 września 1939
Przebieg służby
Lata służby	1873–1929
Siły zbrojne	Norweskie Siły Zbrojne
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa

Jens Kristian Meinich Bratlie (ur. 17 stycznia 1856 w Nordre Land, zm. 15 września 1939 w Oslo) – norweski prawnik, wojskowy oraz polityk, premier Norwegii w latach 1912–1913.

Życiorys

Edukacja

Urodził się w 1856 roku jako syn prawnika i komornika Erika Bratliego (1814–1890) i Boletty Sofii Meinich (1821–1870). Po śmierci matki został adoptowany przez rodzinę przemysłowca Jørgena Meinicha^[1]. W 1880 roku ukończył akademię wojskową w stopniu oficera^[2]. Następnie studiował na Uniwersytecie w Oslo, gdzie w 1886 roku uzyskał stopień naukowy z dziedziny prawa pozwalający mu pracować jako wysoki urzędnik państwowy^[3].

Początki w polityce

W latach 1889–1893 pełnił funkcję sekretarza w Departamencie Obrony^[2]. Awansował, zostając najpierw komisarzem generalnym ds. poboru do wojska (1898), a następnie w 1906 roku sędzią-rzecznikiem armii Norwegii, ostatecznie awansując na stopień generała dywizji w 1911 roku^[4].

Kryzys rekrutacyjny partii konserwatywnej otworzył drogę do polityki młodszym urzędnikom, w tym Bratliemu, który zaczął odgrywać coraz większą rolę wśród członków Stortingu, głównie wśród konserwatystów. W latach 90. XIX wieku Norweską Partię Konserwatywną Høyre podzielił pogląd na temat unii personalnej ze Szwecją^[2]. Podczas gdy premier Emil Stang i jego zwolennicy byli powściągliwi, przyjaciel króla Oskara II, Yngvar Nielsen, podkreślał pozytywne aspekty takiej unii^[2]. Podobnie uważał Jens Bratlie, który utrzymywał bliskie kontakty z księciem Gustawem za pośrednictwem ich wspólnego przyjaciela Thomasa Fearnleya^[2]. Fearnley i Bratlie uważali unię za ważną dla Norwegii, zwłaszcza z uwagi na kwestie obronności^[1]. Tego poglądu nie podzielał konkurent polityczny Bratliego pułkownik Georg Stang – liberalny minister obrony w latach 1900–1903^[2]. Podczas gdy Bratlie i członkowie Partii Konserwatywnej chcieli mobilnej armii polowej, która mogłaby bronić Półwyspu Skandynawskiego wraz z siłami szwedzkimi, Stang i Partia Liberalna chciały, aby siły wojskowe mogły bronić Norwegii przed możliwym szwedzkim atakiem wojskowym^[2]. Po śmierci Stanga w 1907 roku Bratlie wzmocnił swoją pozycję w Stortingu, zajmując się przede wszystkim obronnością kraju^[2]. W latach 1910–1912 pełnił funkcję prezydenta Stortingu^[5].

Wybór na premiera

Bratlie przejął władzę, gdy premier Wollert Konow musiał zrezygnować ze swojej funkcji w lutym 1912 roku^[6]. Powodem rezygnacji Konowa były jego pozytywne uwagi na temat „nynorsk” – standardu językowego opartego na dialektach wiejskich – w przemówieniu do Stowarzyszenia Młodych Rolników^[7]. Sam Bratlie nie podzielał twardej „miejskiej linii” Partii Konserwatywnej a jego konserwatyzm był zakotwiczony na wsi^[2]. Na stanowisko ministra kościoła i edukacji wybrał Edvarda A. Liljedahla, polityka posługującego się nynorskiem^[8]. Bratlie połączył urząd premiera z tekami ministra obrony oraz ministra finansów^[9].

Bratlie był w stanie lepiej niż inni w Partii Konserwatywnej współpracować z innymi partiami^[2]. Mimo tego, jego wysiłki zmierzające do utworzenia szerokiej koalicji niesocjalistycznej poniosły porażkę w wyborach w 1912 roku, w których Partia Liberalna zyskała większość^[2]. Kiedy Storting zebrał się na początku 1913 roku, rząd Bratliego złożył rezygnację przyjętą 31 stycznia, a nowy rząd powstał pod kierownictwem Gunnara Knudsena^[7].

Dalsze życie

Podczas I wojny światowej Bratlie działał na rzecz zabezpieczenia importu zbóż^[2]. W latach 1916–1918 był posłem do Stortingu^[2]. Pozostał przewodniczącym Partii Konserwatywnej do 1919 roku, ale nie został nominowany do ponownego wyboru^[2]. W 1925 roku, wraz z Christianem Michelsenem i Fridjofem Nansenem brał udział w założeniu Fedrelandslaget(inne języki) (Stowarzyszenia Patriotycznego)^[10].

Bratlie zmarł 15 września 1939 roku w Oslo^[2]. Został pochowany 21 września na Cmentarzu Chrystusa Zbawiciela w Oslo^[11]. Nigdy się nie ożenił i nie miał potomstwa. Tym samym jest w historii Norwegii jedynym premierem stanu wolnego^[12].

Przypisy

Bibliografia

• Profil polityka w serwisie norweskiego leksykonu biograficznego
• Profil w serwisie geni.com
• A. Kaartvedt: The History of the Right, 1981