Herb województwa kaliskiego
 | |||
| Typ herbu | ziemski, wojewódzki | ||
|---|---|---|---|
| |||
Herb województwa kaliskiego – herb ziemski, pierwotny herb Wielkopolski właściwej (województwa kaliskiego i poznańskiego), element herbu Korony Królestwa Polskiego w latach 1386–1501, herb województwa kaliskiego (1314–1793), województwa kaliskiego w Królestwie Kongresowym (1816–1837), guberni kaliskiej (1837–1844), element herbu guberni warszawskiej (1844–1869), a także herb Kaliskiego i wschodniej Wielkopolski.
Blazonowanie
Herb przedstawiał w polu szachowanym srebrno-czerwonym głowę bawołu (tura lub żubra) czarną, w koronie złotej pomiędzy rogami i ze złotym kolcem w nozdrzach[1].
Mobilia: bawół – symbol szlachetności, mocy, opieki nad słabszym; korona – symbol mocy, siły, udostojnienia, nagrody za wyjątkowe męstwo (nadawany przez monarchę).
Opisy w źródłach historycznych
Ziemia kaliska czwarta, nosi ukoronowaną głowę żubra, z pierścieniem zwisającym z nosa, na szachownicy częściowo białej, a częściowo czerwonej.
Województwo kaliskie nosi głowę bawolą na szachownicy w koronie złotej, pola czerwone i białe, pierścień przez nozdrza.
Woiewodztwo Káliskie nośi Zubrza głowe, máiac Korone złota miedzy rogámi, przez nozdrze kołko, pole wszystko iáko száchownicá, białłe y cżerwone.
Herbem jego była Wieniawa, t. j. głowa żubra w koronie z pierścieniem, przechodzącym przez nozdrza, na polu w szachownicę z barwy białej i czerwonej ułożonem.
Zygmunt Gloger, Geografia historyczna ziem dawnej Polski[5]
Historia
W Królestwie Kongresowym
Historyczny herb ziemi kaliskiej został w XIX wieku włączony wraz ze zmodyfikowanymi herbami ziemi wieluńskiej oraz województwa sieradzkiego w herb nowego województwa kaliskiego.
II Rzeczpospolita
Według przygotowanego w 1928 roku projektu rozporządzenia prezydenta II Rzeczypospolitej herb dawnego województwa kaliskiego miał stanowić część herbu województwa łódzkiego.
Współcześnie
Dawny herb województwa kaliskiego na tarczy hiszpańskiej jest dziś herbem powiatu kaliskiego. Można go też odnaleźć w herbie powiatu krotoszyńskiego.
Galeria
-
Herb ziemi kaliskiej w Statucie Łaskiego z 1506 roku -
Herb województwa kaliskiego w herbarzu Kaspra Niesieckiego (1743) -
Herb województwa kaliskiego w XIX-wiecznym wydaniu herbarza Bartosza Paprockiego (1858) -
Herb województwa kaliskiego w herbarzu Bolesława Starzyńskiego (1875–1900) -
Herb województwa kaliskiego w Podręczniku geografii ojczystej Wł. Dyniewicza (1894) -
Herb województwa kaliskiego w wykonaniu Stanisława Eljasz-Radzikowskiego na jednej z pocztówek z 1910 roku wydanych przez Towarzystwo Szkoły Ludowej -
Herb województwa kaliskiego w czasach Kongresówki
Przypisy
- ↑ Długosz J., Insignia seu Clenodia Regis et Regni Poloniae..., opr. Celichowski S., Poznań 1885, gdzie wyrażenie „bawołu” odnosi się do osobnika płci męskiej tura lub żubra.
- ↑ Jan Długosz: Joannis Dlugossii Senioris Canonici Cracoviensis Opera omnia = Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie. Vol. 1, Vita S. Stanislai : vita B. Kunegundis : vitae episcoporum poloniae : vita Sbignei de Oleśnica cardinalis : Clenodia. Banderia Prutenorum : Epistolae. Kraków: 1887, s. 560.
- ↑ Bartosz Paprocki: Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584; wydanie Kazimierza Józefa Turowskiego. Kraków: 1858, s. 903.
- ↑ Marcin Bielski: Kronika polska, Marcina Bielskiego. Nowo przez Ioach.[ima Bielskiego syna iego wydana.]. Kraków: 1597, s. 4.
- ↑ Zygmunt Gloger: Geografia historyczna ziem dawnej Polski. Kraków: 1900, s. 94.
Bibliografia
- Kuczyński S., Polskie herby ziemskie: geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993
- Osiemnaście wieków Kalisza, t. 1–3, pod red. A. Gieysztora, Kalisz 1960–1962
- Projekt Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie nadania herbów województwom, AAN, PRM 59-10
- Rocznik Wielkopolski Wschodniej, t. 3, Poznań 1975
- Znamierowski A., Insygnia, symbole i herby polskie, Warszawa 2003
