Edward Albee

Edward Albee
Edward Harvey
Ilustracja
Edward Albee (fot. Carl Van Vechten, 1961)
Data i miejsce urodzenia

12 marca 1928
Waszyngton

Data i miejsce śmierci

16 września 2016
Montauk

Zawód, zajęcie

dramaturg

Odznaczenia
Narodowy Medal Sztuki (USA)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Edward Albee i Al Filreis (2011)

Edward Franklin Albee (ur. 12 marca 1928 w Waszyngtonie, zm. 16 września 2016 w Montauk[1][2]) – amerykański dramaturg, który w swoich utworach wyrażał bunt skierowany przeciwko konformizmowi, a także izolacji niektórych amerykańskich środowisk intelektualnych.

Życiorys

Urodził się jako Edward Harvey w Waszyngtonie (lub gdzieś w Wirginii), jako syn nieznanego ojca i Louise Harvey. Nie znał swoich biologicznych rodziców, a 18 dni później został oddany do adopcji w Nowym Jorku. Adoptowany przez Reeda A. Albee przedsiębiorcę teatralnego, syna Edwarda Franklina Albee II, multimilionera spadkobiercy Keith-Albee Vaudeville Circuit, oraz Frances Cotter, jako Edward Franklin Albee III i wychowany w Larchmont w stanie Nowy Jork, 18 mil od Manhattanu[3].

Przerwał podjęte studia i wyjechał do Włoch, gdzie podjął pierwsze próby literackie. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych w 1959 r. opublikował jednoaktówkę "Opowiadanie o ZOO", która szybko weszła do repertuaru teatrów na całym świecie[4]. Tworzył jednoaktówki surrealistyczne oraz dramaty psychologiczne. W jego dziełach widać wyraźne związki z teatrem absurdu. Sztuki Chwiejna równowaga i Seascape zostały uhonorowane nagrodami Pulitzera. Z kolei Kto się boi Wirginii Woolf? została zekranizowana, a w głównych rolach wystąpili Elizabeth Taylor i Richard Burton.

Był zdeklarowanym homoseksualistą[5].

Sztuki

  • Peter & Jerry (Act One: Homelife. Act Two: The Zoo Story) 2004
  • Occupant 2001
  • The Goat, or Who is Sylvia? 2000, Tony Award
  • The Play About the Baby 1996
  • Fragments 1993
  • The Lorca Play 1992
  • Three Tall Women 1990–91
  • Marriage Play 1986–87
  • Finding the Sun 1982
  • The Man Who Had Three Arms 1981
  • Lolita (adaptacja powieści Vladimira Nabokova)
  • The Lady From Dubuque 1977–79
  • Counting the Ways 1976
  • Listening 1975
  • Seascape 1974
  • Już po wszystkim (All Over, 1971)
  • Quotations From Chairman Mao Tse-Tung 1968
  • Wszystko w ogrodzie (Everything in the Garden, 1967, adaptacja sztuki Gilesa Coopera)
  • Chwiejna równowaga (A Delicate Balance, 1966)
  • Malcolm 1965 (adaptacja powieści Jamesa Purdy'ego)
  • Maleńka Alicja (Tiny Alice, 1964)
  • The Ballad of the Sad Cafe 1963 (adaptacja powieści Carson McCullers)
  • Kto się boi Wirginii Woolf? (Who's Afraid of Virginia Woolf?, 1962, Tony Award; adaptacja filmowa: Kto się boi Virginii Woolf?, 1966)
  • Amerykański ideał (The American Dream, 1960)
  • Fam and Yam 1959
  • The Sandbox 1959
  • The Death of Bessie Smith 1959
  • The Zoo Story 1959

Przypisy

  1. Chris Jones: Pulitzer Prize-winning playwright Edward Albee dies at age 88. [w:] chicagotribune.com [on-line]. 2016-09-16. [dostęp 2016-09-17]. (ang.).
  2. Nelson Pressley: Edward Albee, Pulitzer-winning playwright of modern masterpieces, dies at 88. [w:] washingtonpost.com [on-line]. 2016-09-16. [dostęp 2016-09-17]. (ang.).
  3. DennisD. Wepman DennisD., Albee, Edward (12 Mar. 1928–16 Sept. 2016), playwright, Oxford University Press, 22 lipca 2021, DOI: 10.1093/anb/9780198606697.013.20684 [dostęp 2022-02-26] .
  4. Leksykon pisarzy świata XX wiek (autor hasła Mikołaj Melanowicz), Fundacja "Literatura Światowa" Warszawa 1993 s. 12-13 ISBN 83-900273-2-1
  5. „THEATER Edward Albee: Nothing to Fear”, aut. Jonathana Abarbanela, dostęp 2009-09-08 (ang.)

Bibliografia

  • Popularna Encyklopedia Powszechna, Kraków 1994, ISBN 83-85719-07-5.
  • p
  • d
  • e
Lata 80.
Lata 90.
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Lata 2000–2009
  • Wikiprojekt:Filmy
Kontrola autorytatywna (osoba):
  • ISNI: 0000000121317785
  • VIAF: 49220724
  • LCCN: n79122150
  • GND: 118501380
  • NDL: 00431145
  • LIBRIS: mkz13px53kpp8df
  • BnF: 118882971
  • SUDOC: 026680378
  • SBN: CFIV070662
  • NLA: 35002571
  • NKC: jn20000600091
  • BNE: XX823950
  • NTA: 068500548
  • BIBSYS: 90052928
  • CiNii: DA01703505
  • Open Library: OL341986A
  • PLWABN: 9810598545205606
  • NUKAT: n97028477
  • J9U: 987007257402905171
  • PTBNP: 24250
  • LNB: 000148559
  • NSK: 000065422
  • CONOR: 5311075
  • BNC: 000098859
  • ΕΒΕ: 73631
  • BLBNB: 000593338
  • KRNLK: KAC199600306
  • LIH: LNB:V*159034;=BI
  • WorldCat: lccn-n79122150
Encyklopedia internetowa:
  • PWN: 3867328
  • Britannica: biography/Edward-Albee
  • Universalis: edward-albee
  • БРЭ: 5214037
  • NE.se: edward-albee
  • SNL: Edward_Albee
  • VLE: edward-albee
  • Catalana: 0001727
  • DSDE: Edward_Albee
  • identyfikator w Hrvatska enciklopedija: 1377