Chloroetan
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ampułka z chlorkiem etylu do znieczulenia ogólnego i miejscowego | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny | C2H5Cl | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inne wzory | CH3CH2Cl, EtCl | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Masa molowa | 64,51 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | bezbarwny gaz o ostrym zapachu[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | 75-00-3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem | 6337 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
DrugBank | 13259 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pochodne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ATC | N01 BX01 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Chloroetan (chlorek etylu), CH3CH2Cl – organiczny związek chemiczny z grupy halogenoalkanów, bezbarwny, łatwopalny gaz.
Jest stosowany do produkcji tetraetyloołowiu, który jest środkiem przeciwstukowym do benzyn z grupy etylin oraz w medycynie jako środek znieczulający miejscowo.
Opary są łatwopalne i narkotyczne.
Otrzymywanie
Chloroetan otrzymuje się w reakcji etylenu z chlorowodorem z użyciem chlorku glinu jako katalizatora, w temperaturze 130–250 °C:
- C2H4 + HCl → C2H5Cl
Inna metodą produkcji chloroetanu jest reakcja etanolu z chlorowodorem lub etanu z chlorem, ale w obecnych czasach produkcja tymi metodami nie jest opłacalna.
Zastosowanie w medycynie
Chlorek etylu jest dostarczany w postaci płynnej w pojemniku do użycia w formie aerozolu (ciśnienie w butelce jest wywierane własnym ciśnieniem par związku). Działa jako łagodny środek znieczulający miejscowo przez wywieranie efektu chłodzącego po rozpyleniu na skórę (np. podczas usuwania drobnych ciał obcych w warunkach ambulatoryjnych). Ciepło absorbowane z tkanek przez wrzącą ciecz powoduje gwałtowne odczucie głębokiego chłodu – ale ponieważ temperatura wrzenia chlorku etylu (12,5 °C) jest wyższa od punktu zamarzania wody, nie powoduje ryzyka odmrożeń.
Ze względu na wyżej wspomniany efekt chłodzenia chlorek etylu jest również używany w stomatologii do sprawdzania żywotności miazgi zęba.
Dawniej stosowano go również do krótkotrwałej narkozy wziewnej (trwającej najwyżej kilka minut)[5], jednakże z powodu dużej szkodliwości dla mięśnia sercowego, niskiego indeksu terapeutycznego i trudnego dawkowania[6] – został całkowicie zastąpiony przez bezpieczniejsze anestetyki.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h Chloroethane, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 6337 [dostęp 2023-09-03] (ang.).
- ↑ a b c Ethyl chloride, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-06] (ang.).
- ↑ a b c Chloroetan (nr 03344) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
- ↑ a b Chloroetan, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-28] (ang.).
- ↑ Józef Dadlez: Farmakologia i toksykologia leków. Warszawa: PZWL, 1958, s. 116.
- ↑ Gibiński Kornel (red.) Chruściel Tadeusz (red.): Leksykon Leków. Warszawa: PZWL, 1992, s. 93. ISBN 83-200-1500-6.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
- p
- d
- e
- p
- d
- e
N01A – Leki do znieczulenia ogólnego |
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
N01B – Środki do znieczulenia miejscowego |
|
- Britannica: science/ethyl-chloride