Bikalutamid

Bikalutamid
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
(±)-N-[4-cyjano-3-(trifluorometylo)-fenylo]-3-[(4-fluorofenylo)-sulfonylo]-2-hydroksy-2-metylopropamid
Inne nazwy i oznaczenia
farm.

łac. bicalutamidum

Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C18H14F4N2O4S

Masa molowa

430,37 g/mol

Wygląd

biały lub prawie biały drobny proszek[1]

Identyfikacja
Numer CAS

90357-06-5

PubChem

2375

DrugBank

DB01128

SMILES
CC(CS(=O)(=O)C1=CC=C(C=C1)F)(C(=O)NC2=CC(=C(C=C2)C#N)C(F)(F)F)O
InChI
InChI=1S/C18H14F4N2O4S/c1-17(26,10-29(27,28)14-6-3-12(19)4-7-14)16(25)24-13-5-2-11(9-23)15(8-13)18(20,21)22/h2-8,26H,10H2,1H3,(H,24,25)
InChIKey
LKJPYSCBVHEWIU-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
Rozpuszczalność w wodzie
5 mg/l[1][2]
w innych rozpuszczalnikach
chloroform, etanol, metanol, aceton, tetrahydrofuran
Temperatura topnienia

191–193 °C[1]

logP

2,5[2]

Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2022-09-20]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanego źródła[3]
Zagrożenie dla zdrowia Środowisko
Zwroty H

H351, H360FD, H410

Zwroty P

P202, P273, P280, P308+P313, P391, P405

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła[4]
0
2
0
 
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

L02BB03, L02AE51

Stosowanie w ciąży

kategoria dawniej X[5][6][7]; od roku 2021: N[8][9][2]

Farmakokinetyka
Okres półtrwania

6–7 dni[5]

Wiązanie z białkami
osocza i tkanek

96%[5]

Metabolizm

wątrobowy (CYP3A4)[10]

Wydalanie

35,8% z moczem, 42,6% z kałem[11]

Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania

doustnie

Multimedia w Wikimedia Commons

Bikalutamid (łac. bicalutamidum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, niesteroidowy inibitor receptorów androgenowych, zarejestrowany w leczeniu zaawansowanego raka gruczołu krokowego, stosowany jest również w leczeniu priapizmu, androgenozależnych chorób skóry oraz w feminizującej terapii hormonalnej u transpłciowych kobiet, a także mający zastosowanie w medycynie weterynaryjnej.

Budowa i mechanizm działania

Bikalutamid dostępny w sprzedaży jest mieszaniną racemiczną, natomiast aktywność biologiczną przejawia niemal wyłącznie enancjomer R[5]. Jest on kompetencyjnym agonistą receptorów androgenowych, którego działanie polega na stabilizacji kompleksu receptora androgenowego z białkami szoku cieplnego[12].

Zastosowanie

Wskazania rejestracyjne

  • rak gruczołu krokowego z przerzutami (stadium D2) w skojarzeniu z analogiem gonadoliberyny lub kastracją chirurgiczną (w dawce 50 mg)[5][13]
  • rak gruczołu krokowego miejscowo zaawansowany z dużym ryzykiem progresji choroby, w monoterapii lub jako leczenie uzupełniające po prostatektomii radykalnej lub radioterapii (w dawce 150 mg)[5][14]
  • rak gruczołu krokowego miejscowo zaawansowany bez przerzutów, kiedy kastracja chirurgiczna lub stosowanie innych leków nie jest wskazane lub możliwe (w dawce 150 mg)[5][14]

Wskazania pozarejestracyjne

Wskazania weterynaryjne

  • hiperadrenokortycyzm u fretki domowej, u osobników u których istnieją przeciwwskazania do leczenia operacyjnego[21][22]

Bikalutamid znajduje się na wzorcowej liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO Model Lists of Essential Medicines) (2017, 2021)[23][24].

Bikalutamid jest dopuszczony do obrotu w Polsce (2018)[25].

Działania niepożądane

Bikalutamid może powodować następujące działania niepożądane u ponad 10% pacjentów: zawroty głowy, uderzenia gorąca, wysypka, ginekomastia, tkliwość piersi, ból brzucha, zaparcie, nudności, hematuria, obrzęki oraz osłabienie[13][14].

Przypisy

  1. ↑ a b c Bicalutamide, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 2375 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  2. ↑ a b c Bicalutamide, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB01128 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  3. ↑ Bicalutamide (nr PHR1678) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2018-08-12]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  4. ↑ Bicalutamide SC-202976 Material Safety Data Sheet. Santa Cruz Biotechnology, 2018-10-09. [dostęp 2022-09-20]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g Jan K.J.K. Podlewski Jan K.J.K., AlicjaA. Chwalibogowska-Podlewska AlicjaA., Leki współczesnej terapii online [online], Medical Tribune Polska [dostęp 2018-08-12] .[martwy link]
  6. ↑ Bicalutamide (Oral Route) [online], Mayo Foundation for Medical Education and Research, 1 listopada 2015 [zarchiwizowane z adresu 2016-03-24]  (ang.).
  7. ↑ Bicalutamide (Oral Route) [online], Mayo Foundation for Medical Education and Research, 1 marca 2017 [zarchiwizowane z adresu 2018-08-13]  (ang.).
  8. ↑ Bicalutamide (Oral Route) [online], Mayo Foundation for Medical Education and Research, 1 lipca 2021 [zarchiwizowane z adresu 2021-08-02]  (ang.).
  9. ↑ Bicalutamide (Oral Route) [online], Mayo Foundation for Medical Education and Research, 1 marca 2017 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  10. ↑ Ian D.I.D. Cockshott Ian D.I.D., Bicalutamide: clinical pharmacokinetics and metabolism, „Clinical Pharmacokinetics”, 43 (13), 2004, s. 855–878, DOI: 10.2165/00003088-200443130-00003, PMID: 15509184 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  11. ↑ D.D. McKillop D.D. i inni, Metabolism and enantioselective pharmacokinetics of Casodex in man, „Xenobiotica; the Fate of Foreign Compounds in Biological Systems”, 23 (11), 1993, s. 1241–1253, DOI: 10.3109/00498259309059435, PMID: 8310708 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  12. ↑ DavidD. Masiello DavidD. i inni, Bicalutamide functions as an androgen receptor antagonist by assembly of a transcriptionally inactive receptor, „Journal of Biological Chemistry”, 277 (29), 2002, s. 26321–26326, DOI: 10.1074/jbc.M203310200, PMID: 12015321 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  13. ↑ a b Bikalutamid Farmax, 50 mg, tabletki powlekane – Charakterystyka Produktu Leczniczego [online], Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia Rejestr Produktów Leczniczych [zarchiwizowane z adresu 2018-08-13] .
  14. ↑ a b c Bikalutamid Farmax, 150 mg, tabletki powlekane – Charakterystyka Produktu Leczniczego [online], Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia Rejestr Produktów Leczniczych [zarchiwizowane z adresu 2018-08-13] .
  15. ↑ AndreaA. Salonia AndreaA. i inni, European Association of Urology guidelines on priapism, „European Urology”, 65 (2), 2014, s. 480–489, DOI: 10.1016/j.eururo.2013.11.008, PMID: 24314827 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  16. ↑ Piotr PawełP.P. Świniarski Piotr PawełP.P., Wytyczne EAU dotyczące priapizmu – bolesnego wzwodu prącia Część 2, „Przegląd Urologiczny”, 89 (1), 2015 [dostęp 2022-09-20] .
  17. ↑ L.J.L.J. Gooren L.J.L.J., Clinical practice. Care of transsexual persons, „The New England Journal of Medicine”, 364 (13), 2011, s. 1251–1257, DOI: 10.1056/NEJMcp1008161, PMID: 21449788  (ang.).
    publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Przedruk w j. polskim: L.J.L.J. Gooren L.J.L.J., Opieka nad osobami transseksualnymi, „Ginekologia po Dyplomie”, 04/2011, s. 50–61 [dostęp 2018-08-01] .
  18. ↑ AnnaA. Neyman AnnaA., John S.J.S. Fuqua John S.J.S., Erica A.E.A. Eugster Erica A.E.A., Bicalutamide as an Androgen Blocker With Secondary Effect of Promoting Feminization in Male-to-Female Transgender Adolescents, „Journal of Adolescent Health”, 64 (4), 2019, s. 544–546, DOI: 10.1016/j.jadohealth.2018.10.296, PMID: 30612811, PMCID: PMC6431559 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  19. ↑ Victor R.V.R. Preedy Victor R.V.R., Handbook of Hair in Health and Disease, Holandia: Wageningen Academic Publishers, 2012, s. 132, ISBN 978-90-8686-174-3  (ang.).
  20. ↑ CostanzoC. Moretti CostanzoC. i inni, Combined Oral Contraception and Bicalutamide in Polycystic Ovary Syndrome and Severe Hirsutism: A Double-Blind Randomized Controlled Trial, „The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism”, 103 (3), 2018, s. 824–838, DOI: 10.1210/jc.2017-01186, PMID: 29211888 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  21. ↑ AlicjaA. Krzyżewska AlicjaA., AndrzejA. Max AndrzejA., Wpływ gonadektomii na występowanie hiperadrenokortycyzmu i możliwości jego leczenia u fretki domowej, „Życie Weterynaryjne”, 85 (1), 2010 [zarchiwizowane z adresu 2012-08-31] .
  22. ↑ ReneeR. Gandolfi ReneeR., Adrenal Disease in ferrets [online], American Ferret Association, 2013 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  23. ↑ WHO Model List of Essential Medicines 20th List [online], Światowa Organizacja Zdrowia, 2017, s. 31 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  24. ↑ WHO Model List of Essential Medicines 22th List [online], Światowa Organizacja Zdrowia, 2021, s. 31 [dostęp 2022-09-20]  (ang.).
  25. ↑ Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 16 kwietnia 2018 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej [online], Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, 16 kwietnia 2018 [zarchiwizowane z adresu 2019-11-23] .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
L02: Leki stosowane w terapii hormonalnej
L02A – Hormony i ich pochodne
L 02AA – Estrogeny
L02AB – Progestageny
  • megestrol
  • medroksyprogesteron
  • gestonoron
L02AE – Analogi hormonu
uwalniającego gonadotropinę
L02B – Antagonisty hormonów
i ich pochodne
L02BA – Antyestrogeny
L02BB – Antyandrogeny
L02BG – Inhibitory enzymów
L02BX – Inne