Bazylika św. Klemensa

Bazylika św. Klemensa
Basilica di San Clemente al Laterano
Kościół tytularny
Ilustracja
Fasada bazyliki z atrium
Państwo

 Włochy

Miejscowość

Rzym
Via di San Giovanni in Laterano

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Santa Maria in Domnica alla Navicella[1]

Bazylika mniejsza

od niepamiętnych czasów

Wezwanie

św. Klemensa

Wspomnienie liturgiczne

23 listopada

Historia
Data powołania

IV wiek (dolny kościół)

Data rozpoczęcia budowy

1108

Data zakończenia budowy

1123

Dane świątyni
Plan świątyni
Architekt

Carlo Fontana

Świątynia
• długość
• szerokość


45 m
25 m

Nawa główna
• szerokość


13 m

Położenie na mapie Rzymu
Mapa konturowa Rzymu, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Klemensa”
Położenie na mapie Włoch
Mapa konturowa Włoch, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Klemensa”
Położenie na mapie Lacjum
Mapa konturowa Lacjum, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bazylika św. Klemensa”
Ziemia41°53′22″N 12°29′51″E/41,889444 12,497500
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Bazylika św. Klemensa (wł. Basilica di San Clemente al Laterano) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.

Świątynia ta jest kościołem rektoralnym parafii Santa Maria in Domnica alla Navicella oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1]. Jest też kościołem stacyjnym z drugiego poniedziałku Wielkiego Postu.

Lokalizacja

Kościół znajduje się w I Rione Rzymu – Monti. Wejście do bazyliki otwarte dla zwiedzających znajduje się przy Via di San Giovanni in Laterano, natomiast główne wejście jest od strony Piazza di S. Clemente[2][3].

Wzniesiona w IV wieku dla uczczenia męczeńskiej śmierci św. Klemensa.

Historia

Pierwszy kościół powstał na miejscu domu rzymskiego konsula Flawiusz Klemensa, będącego jednym z pierwszych rzymskich dostojników, który przeszedł na wiarę chrześcijańską. Pod koniec IV wieku został on rozbudowany wchłaniając okoliczne budynki. Świątynia została zniszczona w 1084 podczas najazdu Normanów pod dowództwem Roberta Guiscarda. Odbudowana przez papieża Paschalisa II.

W 1403 papież powierzył opiekę nad kościołem ambrozjanom, którzy zajmowali się nim aż do likwidacji ich zgromadzenia w 1643, ich miejsce zajęli w 1645 dominikanie[3].

Gruntowna renowacja bazyliki miała miejsce w latach 1713–1719 wg projektu Carlo Stefano Fontany, wtedy też powstała barokowa fasada[2].

Architektura i sztuka

Przed bazyliką znajduje się atrium otoczone antycznymi kolumnami wykonanymi z kamienia pochodzącego z Egiptu[3].

Wejście do bazyliki od strony Via di San Giovanni in Laterano


Wnętrze bazyliki jest trójnawowe[2]. Posadzka autorstwa Cosmatich powchodzi z XII wieku[2]. Strop nawy głównej zdobi fresk Apoteoza św. Klemensa Giuseppe Chiari z 1714–1719[2]. W części środkowej nawy głównej znajduje się schola cantorum (ścianka oddzielająca część dla duchownych i zakonników od części dla świeckich) z VI wieku, pochodząca z wcześniejszego kościoła[3].

W prezbiterium znajduje się cyborium zdobione cosmatesca z XII wieku, za nim stoi tron biskupi pochodzący ze starej bazyliki[3].

W górnej części apsydy znajduje się romańska mozaika Tryumf krzyża, w jej centrum umieszczono krzyż z 12 gołębiami symbolizującymi Apostołów, po jego bokach stoją Maryja i św. Jan[2]. Na pasie poniżej umieszczono Baranka z owcami symbolizującymi Chrystusa i Apostołów, jeszcze niżej można zobaczyć postacie Jezusa, Maryi i Apostołów z XIV wieku[2].

Wnętrze bazyliki, na pierwszym planie schola cantorum
Kopuła absydy z mozaiką (1100-1125) przedstawiającą Drzewo Życia wyrastające z krzyża[4]
Apoteoza św. Klemensa, Giuseppe Chiari (1714-1719)
Kaplica św. Katarzyny, dekorowana przez Masolino


Pozostałości bazyliki z IV wieku

Poniżej poziomu obecnej bazyliki można zwiedzać pozostałości bazyliki z IV wieku[2]. Składa się ona również z nawy głównej i dwóch naw bocznych[2]. Na ścianie nawy głównej znajduje się fresk Legenda Syzyniusza, na którym znajduje się jeden z najstarszych napisów w lokalnym języku rzymskim romanesco[2][3]. Na końcu lewej nawy mieszczą się pozostałości grobu apostoła Słowian św. Cyryla, jego relikwie papież Paweł VI oddał Cerkwi w 1974[2].

Bazylika z IV wieku pod obecną bazyliką św. Klemensa
Fresk Legenda Syzyniusza
Grobowiec św. Cyryla


Pod bazyliką z IV wieku można zobaczyć pozostałości rzymskich budowli z czasów cesarstwa oraz mitreum z III wieku[2].

Mitreum w podziemiach bazyliki
Starożytna zabudowa w podziemiach bazyliki


Kardynałowie prezbiterzy

Bazylika św. Klemensa jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Clementis)[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Chiesa rettoria san Clemente al Laterano w serwisie Diocesi di Roma. [dostęp 2018-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-03)]. (wł.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Lateran – perła chrześcijaństwa na Zagubieni w Rzymie. [dostęp 2018-11-02].
  3. ↑ a b c d e f San Clemente na Churches of Rome. [dostęp 2018-11-02]. (ang.).
  4. ↑ Ilia Rodov: The Torah Ark in Renaissance Poland: A Jewish Revival of Classical Antiquity. Lejda: BRILL, 2013, s. 110, seria: Jewish and Christian Perspectives Series. ISBN 978-90-04-24440-5.
  5. ↑ Bazylika św. Klemensa [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2018-11-02]  (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Chris Nyborg, „San Clemente” (ang.)
  • Bazylika św. Klemensa [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2011-11-18]  (ang.).
  • VIAF: 795145857940323020956
  • GND: 4215847-3
  • NKC: ko2016903731
  • LNB: 000076510