29 Kasım 1928 tarihli Servet-i Fünun dergisinde İkinci Meclis Binası29 Kasım 1928 tarihli Servet-i Fünun dergisinde İkinci Meclis Binasında Gazi'nin çalışma odası.
Cumhuriyet Müzesi veya II. TBMM Binası, TBMM faaliyetlerinin gerçekleştirildiği ve 1924-1960 yılları aralığında hizmet veren bir binadır. Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunmaktadır. 1923 tarihinde mimar Vedat Tek (1873-1942) tarafından Cumhuriyet Halk Fırkası olarak inşa edilmiştir.[2] 1981'de açılmıştır. Girişin sağındaki odalarda ilk üç cumhurbaşkanına, Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Celal Bayar’a, ait eşyalar ve mecliste kullanılan eşyalar bulunur. Atatürk devrimlerine, önemli yasalara ve çok partili sisteme geçiş gibi Türkiye’nin önemli olaylarına tanık olmuştur. Bu yasalar, içindeki salonda gerçekleşmiştir. Nutuk bu salonda okunmuştur.[3] Cumhuriyet dönemi mimarisini yansıtır ve Osmanlı-Selçuklu motifleri kullanılmıştır. Müzenin giriş kapısının karşısında bulunan Genel Kurul salonunda 116 tane milletvekili sırasının bulunmasının yanı sıra, bu salonda Atatürk’ün ilke ve devrimleri gerçekleşmiş, yasalar çıkarılmış önemli anlaşmalar yapılmış ve çok partili hayata geçilmiştir.
1924-1960 yılları arasında meclis olarak kullanılmıştır ancak I. Türkiye Büyük Millet Meclisi binasının (TBMM) yetersiz gelince 1924 tarihinde II. Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Cumhuriyetimiz adına çağdaş ve yenilikçi kararların alındığı; bu kararlar doğrultusunda yasaların çıkarıldığı, Atatürk inkılâplarının gerçekleştirildiği; Cumhuriyetimiz adına çağdaş ve yenilikçi kararların alındığı, ok partili sisteme geçişin sağlandığı, Türkiye'nin saygınlığını artıran uluslararası antlaşmaların yapıldığı önemli bir yapıdır. Türk siyaset tarihinde değerli yeri olan Meclis binası, 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi'ne kadar uzun bir dönem boyunca işlevini sürdürmüştür. Meclisin yapımı 1961 tarihinde tamamlanmıştır ve modern binasına taşınması üzerine bina, Merkezi Antlaşma Teşkilatı'na tahsis edilmiştir. CENTO Genel Merkezi olarak kullanılan bina, CENTO'nun kaldırılması ile 1961-1979 yılları arasında Kültür Bakanlığı'na devredilmiştir. Binanın ön tarafının Cumhuriyet Müzesi olarak düzenlenmesi, arka tarafının ise Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün hizmet binası olarak kullanılmasına karar verilmiştir. Restorasyonlar sonrasında Müze, 30 Ekim 1981'de Cumhuriyet Müzesi olarak yeniden düzenlenerek ziyarete açılmıştır ve bu düzenleme 1985'e kadar devam etmiştir. Aynı yıl ziyarete kapatılarak teşhir çalışmaları başlatılmış ve bu çalışmalar 1991'e kadar sürmüştür. Müze, Ocak 1992'de tekrar ziyarete açılmıştır. Ancak, Ağustos 2001'de tekrar ziyarete kapatılan müze, restorasyon ve teşhir düzenlemeleri yapıldıktan sonra 29 Ekim 2008'de yeniden ziyarete açılmıştır.[4]
Ankara Cumhuriyet Müzesi Müdürlüğü'ne bağlı olarak hizmet vermektedir.[5]
1924 ile 1960 arasında, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurul Salonu olarak kullanılan bu salon, çeşitli seçim dönemlerinde 610 milletvekiline kadar ev sahipliği yapmıştır. Toplamda 116 milletvekili koltuğuna sahip olan salon, Atatürk ilke ve devrimlerinin gerçekleştirildiği, çağdaş yasaların çıkarıldığı, önemli antlaşmaların yapıldığı ve çok partili sisteme geçişin sağlandığı bir mekân olarak önem taşır. Atatürk, 15-20 Ekim 1927 tarihleri arasında 6 gün boyunca 36 saat 33 dakika süren "Büyük Nutuk"u bu salonda okumuştur.[6]
Müzede, Türkiye'nin ilk üç Cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal Atatürk, Celal Bayar ve İsmet İnönü dönemlerine ait olaylar, hikayeler ve fotoğrafların yanı sıra, cumhurbaşkanlarının kişisel eşyaları ve o döneme ait Meclis kararları ile kanunlarına dair bilgiler sunulmaktadır. Ayrıca, eserler ve arşiv materyalleri de sergilenmektedir.[7]
Mimari
Mimar Vedat Tek tarafından bodrum kat üzerine iki kat olarak kesme taştan inşa edilmiştir. Tavanı Selçuklu ve Osmanlı motifleriyle örülmüştür ve kemerler, saçaklar ve çiniler de Cumhuriyet dönemini yansıtır.
^ab"2019 Yıl Sonu İl Brifingi". Ankara İl Kültür ve Turizm Başkanlığı. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020.
^"Cumhuriyet Müzesi". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024.
^"Cumhuriyet Müzesi (II. TBMM Binası) -". ankara.ktb.gov.tr. 26 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2024.
^"Cumhuriyet Müzesi". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. Erişim tarihi: 2024-06-01.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
^"Ankara Cumhuriyet Müzesi Müdürlüğü". kvmgm.ktb.gov.tr. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
^"CUMHURİYET MÜZESİ | Kültür Portalı". web.archive.org. 27 Mart 2023. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.
^"Cumhuriyet Müzesi". T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2023.
(Ulus)
(Ulus)
Uzaktan görünüm
Giriş kapısı
Pencere detayları
Pencere detayları
Saçak altları
Kürsüdeki "Hakimiyet milletindir" yazısı
Kürsü
Milletvekili koltukları
Meclis salonundaki tavan işçiliği
Milletvekili koltukları (2)
Meclis salonundaki kristal avize
Giriş holü
Giriş holündeki tavan işçiliği
Alt kata inen merdivenler
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, yanında İsmet İnönü, Fevzi Çakmak ve kadrosunun diğer üyeleriyle birlikte TBMM'den çıkıyor. (29 Ekim 1930)
Üst kat koridorunda bulunan Atatürk portresi
Müzede yer alan bir modeli
Ana kapıdan manzara, karşıda Ankara Palas
Zemin kat planı
Binanın bahçesi, 1940'lar sonu
