Öte uydu

Bir sanatçının, gezegeninin yörüngesindeki Kepler-1625b I öte uydusunu tasviri.[1]

Öte uydu veya güneşdışı uydu (ing. exomoon), bir ötegezegen veya başka türlü yıldız olmayan güneşdışı cisim etrafında dönen doğal bir uydudur.[2]

Güneş Sistemi'ndeki doğal uydularla ilgili deneysel bir çalışmadan, muhtemelen gezegen sistemlerinin ortak unsurları oldukları sonucuna varılmıştır. Tespit edilen ötegezegenlerin çoğu dev gezegenlerdir. Güneş Sistemindeki dev gezegenlerin çok sayıda doğal uydusu vardır (bkz. Jüpiter'in Uyduları, Satürn'ün Uyduları, Uranüs'ün uyduları ve Neptün'ün uyduları). Bu nedenle öte uyduların eşit derecede yaygın olduğunu varsaymak akılcı olabilir.

Mevcut teknikler kullanılarak öte uyduları tespit etmek ve doğrulamak zor olsa da,[3] Kepler gibi görevlerle yapılan çalışmalarda, bazıları dünya dışı yaşam için yaşanılabilir yerler ve yetim gezegen olabilecekler de dahil olmak üzere bir dizi aday gözlemlendi.[2] Bugüne kadar doğrulanmış bir öte uydu tespiti yoktur.[4] Bununla birlikte, Eylül 2019'da gök bilimciler, Tabby'nin Yıldızı'nda gözlenen kararmaların, öksüz bir öte uydunun parçalanmasından kaynaklanan enkaz tarafından üretilmiş olabileceğini duyurdu.[5][6][7]

Kaynakça

  1. ^ "Hubble finds compelling evidence for a moon outside the Solar System – Neptune-sized moon orbits Jupiter-sized planet". www.spacetelescope.org. 4 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2018. 
  2. ^ a b Woo, Marcus (27 Ocak 2015). "Why We're Looking for Alien Life on Moons, Not Just Planets". Wired. 27 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2015. 
  3. ^ Kipping D. M. (2009). "Transit timing effects due to an exomoon". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 392 (3). ss. 181-189. arXiv:0810.2243 $2. Bibcode:2009MNRAS.392..181K. doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13999.x. 
  4. ^ Heller, René (2014). "Detecting Extrasolar Moons Akin to Solar System Satellites with an Orbital Sampling Effect". The Astrophysical Journal (İngilizce). 787 (1). s. 14. arXiv:1403.5839 $2. Bibcode:2014ApJ...787...14H. doi:10.1088/0004-637X/787/1/14. ISSN 0004-637X. 
  5. ^ Columbia University (16 Eylül 2019). "New observations help explain the dimming of Tabby's Star". Phys.org. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2019. 
  6. ^ Martinez, Miquel; Stone, Nicholas C.; Metzger, Brian D. (5 Eylül 2019). "Orphaned Exomoons: Tidal Detachment and Evaporation Following an Exoplanet-Star Collision". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 489 (4). ss. 5119-5135. arXiv:1906.08788 $2. Bibcode:2019MNRAS.489.5119M. doi:10.1093/mnras/stz2464. 
  7. ^ Carlson, Erika K. (18 Eylül 2019). "Shredded exomoon may explain weird behavior of Tabby's Star - Tabby's star may have kidnapped an icy "exomoon" from its parent planet and brought it close in, where the world evaporated, creating dust and debris". Astronomy. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2019. 
Kaynak hatası: <references> grubunda "" içinde tanımlanan "WRD-20150127" adlı <ref> etiketinin içeriği yok. (Bkz: Kaynak gösterme)
  • g
  • t
  • d
Ötegezegenler
Ana konular
Boyutlar
ve
türler
Karasal
Gaz
Diğer türler
Oluşumu
ve
evrimi
Sistemler
Ev sahibi yıldızlar
Tespit
Yaşanılabilirlik
Diğer
  • g
  • t
  • d
  • g
  • t
  • d
  • g
  • t
  • d
Jüpiter'den yaklaşık olarak artan uzaklığa göre sıralanmış liste.
İç uydular (4)
  • Metis
  • Adrastea
  • Amalthea
  • Thebe
Galilei uyduları (4)
  • İo
  • Europa
  • Ganymede
  • Callisto
Themisto grubu (1)
  • Themisto
Himalia grubu (9)
Carpo grubu (2)
Valetudo grubu (1)
  • Valetudo
Ananke grubu (26)
  • Euporie
  • Jupiter LV
  • Eupheme
  • S/2021 J 3
  • Jupiter LII
  • Jupiter LIV
  • Mneme
  • Euanthe
  • S/2003 J 16
  • Harpalyke
  • Orthosie
  • S/2022 J 3
  • Helike
  • S/2021 J 2
  • Praxidike
  • Jupiter LXIV
  • S/2021 J 1
  • S/2003 J 12
  • Jupiter LXVIII
  • Thelxinoe
  • Thyone
  • S/2003 J 2
  • Ananke
  • Iocaste
  • Hermippe
  • Jupiter LXX
Carme grubu (30)
  • S/2022 J 1
  • S/2022 J 2
  • S/2016 J 3
  • Pasithee
  • Jupiter LXIX
  • S/2021 J 6
  • S/2003 J 24
  • Chaldene
  • Jupiter LXIII
  • İsonoe
  • S/2021 J 4
  • Kallichore
  • Erinome
  • Kale
  • Eirene
  • Aitne
  • Eukelade
  • Arche
  • Taygete
  • Jupiter LXXII
  • Carme
  • Herse
  • Jupiter LXI
  • Jupiter LI
  • S/2003 J 9
  • Jupiter LXVI
  • Kalyke
  • S/2018 J 3
  • S/2021 J 5
  • S/2003 J 10
Pasiphae grubu (18)
  • Philophrosyne
  • Eurydome
  • Jupiter LVI
  • S/2003 J 4
  • S/2016 J 4
  • Jupiter LXVII
  • Hegemone
  • Pasiphae
  • Sponde
  • Megaclite
  • Cyllene
  • Sinope
  • Jupiter LIX
  • Aoede
  • Autonoe
  • Callirrhoe
  • S/2003 J 23
  • Kore
Ayrıca bakınız
  • g
  • t
  • d
Satürn'den yaklaşık olarak artan mesafede listelenmiştir
Halka uyducukları
  • S/2009 S 1
  • Aegaeon
Halka çobanları
  • Pan
  • Daphnis
  • Prometheus
  • Epimetheus
  • Janus
Diğer iç uydular
  • Atlas
  • Pandora
Alkyonitler
  • Methone
  • Anthe
  • Pallene
İçteki büyükler
(truvalılarla)
  • Mimas
  • Enceladus
  • Tethys
    • Telesto
    • Calypso
  • Dione
    • Helene
    • Polydeuces
Dıştaki büyükler
  • Rhea
  • Titan
  • Hyperion
  • İapetus
İnuit grubu (12)
Kiviuq grubu (5)
  • S/2019 S 1
  • Kiviuq
  • S/2005 S 4
  • S/2020 S 1
  • Ijiraq
Paaliaq grubu (1)
Siarnaq grubu (6)
Galyalı grubu (7)
  • Albiorix
  • Bebhionn
  • S/2007 S 8
  • Saturn LX
  • Erriapus
  • Tarvos
  • S/2020 S 4
İskandinav grubu (100)
Phoebe grubu (3)
  • Phoebe
  • S/2006 S 20
  • S/2006 S 9
  • Skathi
  • S/2007 S 5
  • S/2007 S 7
  • S/2007 S 2
  • S/2004 S 37
  • S/2004 S 47
  • S/2004 S 40
  • S/2019 S 2
  • S/2019 S 3
  • S/2020 S 7
  • Skoll
  • S/2020 S 2
  • S/2019 S 4
  • S/2004 S 41
  • S/2004 S 42
  • Hyrrokkin
  • Greip
  • S/2004 S 13
  • S/2007 S 6
  • Mundilfari
  • S/2006 S 1
  • S/2004 S 43
  • S/2006 S 10
  • S/2019 S 5
  • Gridr
  • Bergelmir
  • Jarnsaxa
  • Narvi
  • Suttungr
  • S/2007 S 3
  • S/2004 S 44
  • S/2004 S 45
  • Hati
  • S/2004 S 17
  • S/2006 S 11
  • S/2004 S 12
  • Eggther
  • S/2006 S 13
  • S/2007 S 9
  • S/2019 S 7
  • S/2019 S 8
  • Farbauti
  • Thrymr
  • Bestla
  • S/2019 S 9
  • S/2004 S 46
  • Angrboda
  • S/2019 S 11
  • Aegir
  • Beli
  • S/2019 S 10
  • S/2019 S 12
  • Gerd
  • S/2019 S 13
  • S/2006 S 14
  • Gunnlod
  • S/2019 S 15
  • S/2020 S 6
  • S/2004 S 7
  • S/2006 S 3
  • S/2005 S 5
  • Skrymir
  • S/2006 S 16
  • S/2006 S 15
  • S/2004 S 28
  • S/2020 S 8
  • Alvaldi
  • Kari
  • S/2004 S 48
  • Geirrod
  • Fenrir
  • S/2004 S 50
  • S/2006 S 17
  • S/2004 S 49
  • S/2019 S 17
  • Surtur
  • S/2006 S 18
  • Loge
  • Ymir
  • S/2019 S 19
  • S/2004 S 21
  • S/2019 S 18
  • S/2004 S 39
  • S/2019 S 16
  • S/2004 S 53
  • S/2004 S 36
  • Thiazzi
  • S/2019 S 20
  • S/2006 S 19
  • Saturn LXIV
  • Fornjot
  • S/2004 S 51
  • S/2020 S 10
  • S/2020 S 9
  • Saturn LVIII
  • S/2019 S 21
  • S/2004 S 52
Ters yöndeki dış uydular
  • S/2006 S 12
  • S/2019 S 6
  • S/2004 S 24
    • g
    • t
    • d
    Genelde Uranüs'ten artan uzaklıklara göre sıralanmışlardır.
    İçtekiler
    Cordelia · Ophelia · Bianca · Cressida · Desdemona · Juliet · Portia · Rosalind · Cupid  · Belinda · Perdita · Puck · Mab
    Ana (küremsi)
    Miranda · Ariel · Umbriel · Titania · Oberon
    Dıştakiler (düzensiz)
    Francisco  · Caliban · Stephano · Trinculo · Sycorax · Margaret · Prospero · Setebos · Ferdinand
    Nitelikleri
    Arielli · Mirandalı (Verona Rupes) · Oberonlu · Titanialı · Puck'taki kraterler · Umbriel'in kraterleri (Wunda)
    • g
    • t
    • d
    Düzenli (iç)
    • Naiad
    • Thalassa
    • Despina
    • Galatea
    • Larissa
    • S/2004 N 1
    • Proteus
    Triton
    • Triton
    Düzensiz
    • Nereid
    • Halimede
    • Sao
    • Laomedeia
    • Psamathe
    • Neso
    • g
    • t
    • d
    • Muhtemel cüce gezegenlerin listesi
    • Eski cüce gezegenler
      • Phoebe
      • Triton
      • Vesta
      • Pallas
    • Mezogezegen
    • Planemo
    Asteroit kuşağı
    Mutabakat
    • Ceres
    Muhtemel

    Centaurlar
    Muhtemel
    Plütinolar
    Mutabakat
    Muhtemel
    • Huya
    • Ixion
    • 2001 QF298
    • 2002 VR128
    • 2002 XV93
    • 2003 AZ84
    • 2003 UZ413
    • 2003 VS2
    • 2007 JH43
    • 2017 OF69
    Twotinolar
    Muhtemel
    • 2002 WC19
    Cubewanolar ve
    diğer Kuiper kuşağı
    Mutabakat
    Muhtemel
    (cubewanolar)
    • Chaos
    • Salacia
    • Varda
    • Varuna
    • 1998 SN165
    • 2002 AW197
    • 2002 CY248
    • 2002 KX14
    • 2002 MS4
    • 2002 UX25
    • 2003 QW90
    • 2004 GV9
    • 2004 NT33
    • 2004 PF115
    • 2004 TY364
    • 2004 UX10
    • 2005 RN43
    • 2005 UQ513
    • 2010 FX86
    Muhtemel
    (diğer)
    • 1999 CD158
    • 1999 DE9
    • 2000 YW134
    • 2002 XW93
    • 2010 JO179
    • 2010 VK201
    • 2011 FW62
    • 2011 GM27
    • 2013 FZ27
    • 2014 UM33
    • 2015 AM281
    • 2015 RR245
    Dağınık disk
    Mutabakat
    Muhtemel
    • Gǃkúnǁʼhòmdímà
    • Dziewanna
    • 1996 GQ21
    • 1996 TL66
    • 2001 UR163
    • 2002 TC302
    • 2004 XA192
    • 2005 QU182
    • 2005 RM43
    • 2006 QH181
    • 2008 OG19
    • 2010 KZ39
    • 2010 RE64
    • 2010 RF43
    • 2010 JO179
    • 2010 TJ
    • 2010 VZ98
    • 2013 FY27
    • 2014 AN55
    • 2014 EZ51
    • 2014 UZ224
    • 2014 WK509
    • 2015 KH162
    • 2015 RR245
    • 2017 FO161
    • 2018 AG37
    • 2018 VG18
    • 2021 DR15
    • 2021 LL37
    Ayrık cisimler
    Muhtemel
    • 2003 FY128
    • 2003 QX113
    • 2004 XR190
    • 2005 TB190
    • 2007 JJ43
    • 2008 ST291
    Sednoidler
    Mutabakat
    Muhtemel
    • 2012 VP113
    • Kategori Kategori

    İç gezegenler · Trojanlar · Düzensizler · Liste · Çapa göre liste · Keşif zaman çizgisi · Adlandırma