Musterijen

Musterijen (fr. moustérien) je industrija kamenog oruđa i vodeća srednjopaleolitska kultura, koja je nazvana po eponimnom nalazižtu, pećini Mustije (fr. Peyzac-le-Moustier) u Francuskoj. Definisao ju je Gabrijel de Mortije 1869. godine, koji je predložio relativnu hronologiju artefakata. Nosilac musterijena je Homo sapiens neanderthalensis. Javlja se u gornjem pleistocenu, pre otprilike 130.000 godina. Traje od interglacijala Riss-Würm-a, tj. od izotopske etape 5e do otprilike 30.000, tačnije do oscilacije Stilfrid B (izotopska etapa 3).^[1]

Ova kultura bila je rasprostranjena po celoj Evropi i delovima Afrike i Azije, a proširila se i u oblastima gde je za vreme glacijalnih razdoblja preovlađivala veoma gladna klima. Odlikuju je razne varijante postruški (konveksne, konkavne, konvergentne, ugaone, trasverzalne), musterijenski šiljci, jamičasto i nazupčano oruđe i bifacijalno okresani ručni klinovi. Tehnika koja je karakteristična za ovo doba je okresivanje sa diskoidnih jezgara, a u nekim industrijama zastupljena je i levaluazijenska tehnika okresivanja.^[1]

Nalazišta

U Evropi, osim eponimnog nalazišta, musterijenski lokaliteti su:

Krapina
Vindija
Velika pećina
Veternica (pećina)
Ferasi
Spaj (pećina)

Musterijenski lokaliteti u Aziji:

Tabun
Kebara
Amud
Šanidar
Tešik Taš
Bisotunska pećina

Tipologija

Prema učestalosti pojedinih tipova alatki, musterijen se može podeliti na:

musterijen sa ašelskom tradicijom
tipični
zupčasti
šarentijen

Vidi još

Izvori

↑ ^1,0 ^1,1 Arheološki leksikon, 688

Literatura

Aleksandrina Cermanović Kuzmanović, Dragoslav Srejović, Jovan Ćirilov, Arheološki Leksikon. Praistorija Evrope, Afrike i Bliskog istoka, grčka, etrurska i rimska civilizacija, Beograd, 1997.
Musterijen na http://anthropology.si.edu
www.britannica.com/Mousterian-industry
J.C. Whittaker, Flintknapping: Making and Understanding Stone Tools, University of Texas Press, 2003. 30-33