5. 12.

5. prosinca/decembra (5. 12) je 339. dan godine po gregorijanskom kalendaru (340. u prestupnoj godini). Do kraja godine ima još 26 dana.

Događaji

• 1766. — londonska aukcijska kuća „Kristi“ održala je prvu aukciju.
• 1917. — delegacije Sovjetske Rusije i sila Osovine potpisale su primirje u mestu Brest-Litovsku u Belorusiji. Mirovni ugovor, kojim je Rusija bila prisiljena da se povuče iz Finske, Letonije, Estonije, Litvanije, Poljske i nekih područja Turske i da Nemačkoj plati ratnu odštetu od šest milijardi zlatnih maraka, potpisan je 3. marta 1918.
• 1931. — Hram Hrista Spasitelja u Moskvi je uništena po nalogu Staljina.
• 1933. — Kongres SAD ratifikovao je amandman 21. Ustava SAD kojim je ukinuta prohibicija, uvedena u januaru 1920. na osnovu 18. ustavnog amandmana.
• 1934. — žene su u Turskoj dobile pravo glasa.
• 1945. — tokom vežbi pet američkih bombardera poletelo je iz vazdušne baze u Floridi i nikada se nisu vratili. Pretpostavlja se da je „Izgubljena eskadrila“, kako su nazvani, nestala u „Bermudskom trouglu“.
• 1962. — SAD i SSSR su postigli dogovor o saradnji u kosmičkim istraživanjima u miroljubive svrhe.
• 1977. — Egipat je prekinuo odnose sa Sirijom, Libijom, Alžirom, Irakom i Južnim Jemenom, arapskim zemljama koje su se usprotivile započetom mirovnom procesu između Egipta i Izraela.
• 1978. — u Iranu je izbio talas protesta, koji su protiv šaha Reze Pahlavija podstakle islamske verske vođe. Proizvodnja nafte je, zbog štrajkova, smanjena gotovo na polovinu.
• 1993. — gradonačelnik Beča ranjen je u svojoj kući u eksploziji pisma-bombe. To je bilo peto pismo-bomba poslato u toku tri dana novinarima, sveštenicima i drugim osobama koje su imale neku vezu sa imigrantskom grupacijom u Austriji.
• 1995. — članice NATO-a odobrile su upućivanje 60.000 vojnika u Bosnu radi očuvanja mira postignutog Dejtonskim sporazumom. Najveća operacija Atlantskog saveza od njegovog osnivanja 1949. sprovedena je pod nazivom „Zajednički poduhvat“.
• 1995. — armija Šri Lanke zauzela je Džafnu, grad na istoimenom poluostrvu, koji je pet godina bio glavno uporište tamilskih pobunjenika.
• 1996. — predsednik SAD Bil Klinton imenovao je Madlen Olbrajt za državnog sekretara, kao prvu ženu na toj funkciji u američkoj istoriji.
• 2001. — avganistanske vođe dogovorile su se o formiranju post-talibanske vlade, koju će predvoditi Paštun Hamid Karzai.

.

Rođenja

• 1443. — Papa Julije II (1503-1513) italijanski sveštenik.
• 1855. — Ambroz Haračić, hrvatski florist (u. 1916.).
• 1867. — Józef Klemens Piłsudski, je bio poljski državnik, maršal, prvi predsednik Poljske (1918 — 1922) i inicijator rata protiv sovjetske Rusije (1920 — 1921). (u. 1935.).
• 1901. — Walt Disney, američki crtač animiranog filma i producent (u. 1966.).
• 1901. — Werner Heisenberg, nemački fizičar. Godine 1932. dobio je Nobelovu nagradu iz fizike. (u.1976).
• 1905. — Otto Preminger, austrijsko-američki filmski redatelj, producent i glumac, poznat kao autor više film noira, († 1986.).
• 1927. — Bhumibol Adulyadej (Rama IX), kralj Tajlanda od 1946. do smrti († 2016.).
• 1965. — Slađan Šćepović, bivši srpski nogometaš i trener.
• 1967. — Knez (pjevač), crnogorski pjevač i tekstopisac, jedan od najznačajnijih crnogorskih pop izvođača.
• 1979. — Nick Stahl, američki glumac.
• 1982. — Marija Omaljev-Grbić, hrvatska kazališna, televizijska i filmska glumica.
• 1984. — Roko Leni Ukić, hrvatski profesionalni košarkaš.
• 1985. — Frankie Muniz, američki glumac.
• 1985. — André-Pierre Gignac, francuski nogometaš.

.

Smrti

5. 12. na Wikimedijinoj ostavi

• 1791. — Wolfgang Amadeus Mozart, austrijski kompozitor.
• 1870. — Alexandre Dumas (otac),francuski pisac.(r. 1802.).
• 1926. — Claude Monet, francuski slikar (r. 1840.).
• 1940. — Jan Kubelik, češki violinista i kompozitor.
• 1967. — Miloš Đurić, srpski helenista.
• 2001. — Peter Blake, legendu jedriličarstva.
• 2009. — Gordana Bogojević-Kovačević, bivša jugoslovenska i srpska košarkašica (r. 1986.).
• 2012. — Oscar Niemeyer, brazilski arhitekta i urbanist (r. 1907.).
• 2013. — Nelson Mandela, južnoafrički političar (r. 1918.).

.

Praznici i dani sećanja

• Međunarodni dan volontera.
• Dan Muzeja Nikole Tesle.
• Dan Šumarskog fakulteta u Beogradu.

.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar