Zamek w Bracławiu
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | Bracław |
| Ważniejsze przebudowy | 1545 |
| Zniszczono | 1551, 1671 |
| Odbudowano | 1552 |
| Pierwszy właściciel | Giedymin |
Położenie na mapie obwodu winnickiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 48°48′53″N 28°56′41″E/48,814722 28,944722 | |
Zamek w Bracławiu – nieistniejący zamek położony w Bracławiu.
Jako gród wzmiankowany w 1362 roku[1], założony przez wielkiego księcia litewskiego Giedymina przy ujściu rzeki Puczywki do Bohu. Litwini wznieśli na ziemiach ruskich szereg zamków obronnych, m.in. w Kijowie, Czerkasach, Żytomierzu, Łucku, Ostrogu, Kamieńcu Podolskim, Bracławiu, Winnicy i Kaniowie. Zabezpieczały one w znacznym stopniu ludność miejscową przed atakami Tatarów. Pierwszy drewniany zamek zbudowali Litwini w XIV wieku. Pierwszy zamek miał tu zbudować książę Konstanty Koriatowicz.
Na początku XV wieku wielki książę litewski Witold odebrał Bracław Koriatowiczom i wyznaczył tu swego starostę. W 1478 roku Tatarzy zdobyli i zniszczyli Bracław. W 1541 roku mieszczanie bracławscy zbuntowali się przeciw rządom królewskiego starosty Fryderyka Prońskiego[2] i utopili dowodzącego załogą zamkową Bohusza Słupicę[3]. Król Aleksander Jagiellończyk wzmocnił zamek przed rokiem 1545[4], a miasto odbudował. 9 września 1551 roku chan tatarski Dewlet I Girej rozpoczął oblężenie zamku, który burgrabia Bohdan Bohuszewicz Słupica poddał trzy dni później z powodu braku wody. Następnie Tatarzy drewniany zamek spalili, a ludność wzięli w jasyr. W roku 1552 Zygmunt II August nakazał zamek odbudować i osadził tu silną załogę wojskową[5]. Zamek w Bracławiu odbudował na swój koszt książę Kuźma Zasławski, który otrzymał za to prawem kaduka skonfiskowane dobra burgrabiego Bohuszewicza Słupicy.
W październiku 1665 hetman kozacki Piotr Doroszenko razem w 500 osobowym polskim oddziałem z twierdzy w Białej Cerkwi obległ i zdobył zamek w Bracławiu obsadzony przez będących stronnikami Stepana Opary Kozaków pod dowództwem Wasyla Drozda. Rzeczpospolita odzyskała Bracław dopiero na podstawie rozejmu andruszowskiego w 1667 roku.
W 1671 roku w bracławskim zamku zamknęli się Tatarzy z Kozakami[6]. W czasie wojny miasto zostało całkowicie zniszczone. Kozacy wysadzili zamek w powietrze, działa zatopili w rzece, a most zrujnowali.
W 1791 roku na bracławskich polach odbyły się zapewne jedne z ostatnich manewrów Gwardii Pieszej Koronnej, z udziałem księcia Józefa Poniatowskiego.
Przypisy
- ↑ "Witowd zdobył Bracław, Smotrycz, Czerwonogród , Bakatę, Skałę i obiegł Kamieniec. "[w:] Jędrzej Moraczewski. Starożytności polskie. rep. 1982
- ↑ Polski słownik biograficzny: Potocki-Przerębski. 1935; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich: t. 14
- ↑ Bohusz Słupica (Słupicz) [online], ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2017-11-15] (pol.).
- ↑ Materiały do dziejów Sejmu Czteroletniego PAN.
- ↑ "W roku 1552, po zburzeniu zamku w Bracławiu przez Dewletgireja, Zygmunt August postanowił go odbudować. W tym celu polecił księciu Konstantynowi Ostrogskiemu, marszałkowi ziemi wołyńskiej, ściągnąć do Bracławia wojska najemne" [w:] Ateneum wileńskie, 1930 t. 7, wyd. 1-2
- ↑ "Nie było możliwe podjęcie działań oskrzydlających w 1671 r. przeciw Tatarom i Kozakom zamkniętym w obu miastach i zamku w Bracławiu, a także w drugiej bitwie pod Parkanami w 1683" [w:] Janusz Sikorski. Polskie tradycje wojskowe: Tradycje walk obronnych z najazdami Niemców, Krzyżaków, Szwedów, Turków i Tatarów. MON. 1990 str. 308
- p
- d
- e
Dwory, pałace i zamki na Ukrainie
