Witold Budryk

Witold Budryk
ilustracja
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

24 lutego 1891
Białystok

Data i miejsce śmierci

18 listopada 1958
Kraków

profesor nauk górniczych
Specjalność: Górnictwo
Doktorat

1928 Pierwszy Doktor Górnictwa w Polsce

Habilitacja

1930

Profesura

1937

Uczelnia

Akademia Górniczo-Hutnicza

rektor AGH
Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi

Prof. Witold Budryk (ur. 24 lutego 1891 w Białymstoku, zm. 18 listopada 1958 w Krakowie) – polski inżynier górnictwa, naukowiec, profesor zwyczajny Akademii Górniczej, późniejszej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, dziekan Wydziału Górniczego Akademii (1936–1948), rektor AGH (od 1956–1958). Współtwórca teorii opisującej wpływ eksploatacji na zachowanie powierzchni terenu. Napisał 120 prac naukowych opracowanych w 4 językach, autor patentów z zakresu przetwarzania węgla i rud metali, pierwsza osoba ze stopniem naukowym doktora górnictwa w Polsce.

Życiorys

Studiował górnictwo w Instytucie Górniczym Carycy Katarzyny II w Petersburgu. Ukończył studia inżynierskie w Szkole Politechnicznej we Lwowie i na Politechnice Warszawskiej. W 1928 roku, jako pierwszy w historii Polski, otrzymał tytuł naukowy doktora górnictwa. Od 1936 był członkiem Akademii Nauk Technicznych. 6 listopada 1939 roku został aresztowany wraz z gronem profesorskim Uniwersytetu Jagiellońskiego prze hitlerowców. Więziony był w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, numer obozowy 5177 blok 46. Zwolnienie z obozu nastąpiło w 1940 roku,

Dziekan Wydziału Górnictwa w latach (1936-1948), dziekan Wydziału Geologiczno-Mierniczy (1947–1948). Rektor AGH w latach 1956–1958 wybrany przez studentów, podczas strajków studentów AGH w roku 1956. Członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk[1] – legitymacja nr 29 (30.05.1953)

  • Witold Budryk w wieku dwóch lat, Białystok, 1893
    Witold Budryk w wieku dwóch lat, Białystok, 1893
  • W Wyższej Szkole Górniczej Katarzyny II w Petersburgu, 1908
    W Wyższej Szkole Górniczej Katarzyny II w Petersburgu, 1908
  • Witold Budryk Instytut Górniczy Cesarzowej Katarzyny II, Petersburg, 1909
    Witold Budryk Instytut Górniczy Cesarzowej Katarzyny II, Petersburg, 1909
  • Witold Budryk z profesorami AGH przed wysyłką do obozu Sachsenhausen (6 listopada 1939)
    Witold Budryk z profesorami AGH przed wysyłką do obozu Sachsenhausen (6 listopada 1939)
  • Prof. Witold Budryk z pracownikami przed budynkiem AGH, 1945
    Prof. Witold Budryk z pracownikami przed budynkiem AGH, 1945
  • Prof. Witold Budryk Dziekan Wydziału Górniczego AGH (1946)
    Prof. Witold Budryk Dziekan Wydziału Górniczego AGH (1946)
  • Trzydziestolecie KWK Budryk (8 marca 2024), delegacja górników przy grobie prof. Witolda Budryka i jego żony Stanisławy Orzechowskiej. Cmentarz Rakowicki w Krakowie – Aleja Zasłużonych
    Trzydziestolecie KWK Budryk (8 marca 2024), delegacja górników przy grobie prof. Witolda Budryka i jego żony Stanisławy Orzechowskiej. Cmentarz Rakowicki w Krakowie – Aleja Zasłużonych

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954)[2], Złotym Krzyżem Zasługi (1946)[3], Złoty Krzyż Zasługi (15.11.1946) Medal Zwycięstwa i Wolności (27.05.1949).

Zasłużony Górnik Polskiej Rzeczypospolitej – tytuł honorowy (15.11.1958 – Uchwałą Rady Państwa)

Autor 120 prac naukowych z zakresu Górnictwa, autor patentów naukowych, między innymi patent „Sposób magnetycznego wzbogacenia rud żelaza” (24.01.1947)

Pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w Alei Zasłużonych[4].

Upamiętnienie

  • Na Górnym Śląsku, na granicy Siemianowic Śląskich i Chorzowa istnieje osiedle Falklandy nazwane imieniem prof. Witolda Budryka.
  • Poza tym w Siemianowicach Śląskich imię Prof. Witolda Budryka nadane jest Szkole Podstawowej nr 4 przy ulicy Marii Dąbrowskiej 10.
  • Prof. Witold Budryk jest też patronem Szkoły Podstawowej nr 28, tzw. tysiąclatki, w Gliwicach przy ulicy ks. Marcina Strzody.
  • Prof. Witold Budryk jest też patronem Szkoły Podstawowej w Chudowie, rok nadania patrona 1989
  • Jego imieniem nazwano również uruchomioną w 1994 roku w Ornontowicach kopalnię Budryk[5], 8.03.2024 kopalnia „KWK BUDRYK” obchodziła uroczystości na uczelni AGH w Krakowie – 30 lecie działalności Kopalni imienia „Prof. Witolda Budryk”
  • W Bełchatowie z kolei na cześć Witolda Budryka nazwano główną ulicę jednego z większych osiedli Binków.
  • W Krakowie ulica Witolda Budryka znajduje się na Miasteczku Studenckim AGH.
  • Na terenie uczelni AGH w Krakowie budynek A-4 Wydział Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami nasi nazwę prof. Witolda Budryka.
  • Witold Budryk jest patronem jednej z komór w Kopalni Soli „Wieliczka” koło Krakowa, udostępnionej do zwiedzania w ramach trasy turystycznej – Komora solna Prof. Witolda Budryk

Największe dzieła

  • Depresja cieplna – 1929
  • Górnictwo – 1944
  • Podziemna eksploatacja pokładów węgla – 1952
  • Zjawiska występujące na powierzchni – 1955
  • Pożary podziemne – 1956

Przypisy

  1. BUDRYK, Witold [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-01]  (pol.).
  2. 16 lipca 1954 „za wybitne zasługi w dziedzinie nauki” M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566.
  3. M.P. z 1947 r. nr 29, poz. 256.
  4. Karolina Grodziska (kwatera LXVII-płn. 2-4)Opis trasy zwiedzania cmentarza Rakowickiego, [w:] Cmentarz Rakowicki w Krakowie wyd. przez Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa, Agencja Omnipress Warszawa 1988, s. 133.
  5. Premier otworzył pierwszą od 25 lat nową kopalnię węgla – Polsat News [online], polsatnews.pl [dostęp 2023-02-01]  (pol.).

Bibliografia

  • Historia AGH

Linki zewnętrzne

  • Szkoła Podstawowa nr 28 im. prof. Witolda Budryka w Gliwicach.
  • KWK „Budryk” w Ornontowicach.
  • Komora solna Prof. Witolda Budryk
  • p
  • d
  • e
Akademia Górnicza
Akademia Górniczo-Hutnicza
Akademia Górniczo-Hutnicza
im. Stanisława Staszica w Krakowie
  • PWN: 3881637
Identyfikatory zewnętrzne:
  • PAN: BUDRYK, Witold