Ulrike Ottinger

Ten artykuł od 2014-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Ulrike Ottinger

Data i miejsce urodzenia	6 czerwca 1942 Konstancja
Zawód	reżyserka fotograf
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Ulrike Ottinger (ur. 6 czerwca 1942 w Konstancji) – niemiecka reżyserka, dokumentalistka i fotografka.

Życiorys

Początki

Już w bardzo młodym wieku otworzyła w rodzinnym mieście swoje własne studio. Od 1951 roku studiowała w Akademii Sztuk Pięknych (niem. Akademie der Bildenden Künste München) w Monachium jako wolny słuchacz. W 1961 roku przeniosła się do Paryża, gdzie pracowała jako twórczyni niezależna, studiując jednocześnie akwarelę w studio Johnny'ego Friedlaendera (1962–1968). Uczęszczała na wykłady z historii sztuki, religioznawstwa i etnologii na Sorbonie u Claude'a Lévi-Straussa, Louisa Althussera i Pierre'a Bourdieu. Wystawiała swoje prace, m.in. w Salon de la Jeune Peinture.

Kariera filmowa

W 1966 roku napisała swój pierwszy scenariusz filmowy zatytułowany "Die Mongolische Doppelschublade”. W 1969 wróciła do Niemiec Wschodnich i we współpracy z Seminarium Filmowym z Uniwersytetu w Konstancji, otworzyła klub filmowy „Visuel”, którego była dyrektorką do 1972 roku. Stała również na czele galerii i powiązanej „galerioprasy”, gdzie edytowano prace współczesnych artystów.

W tym okresie spotkała Tabeę Blumenschein i Magdalenę Montezumę, które wkrótce stały się jej filmowymi muzami. To właśnie z Tabeą Blumenschein zrealizowała w latach 1972–1973 swój pierwszy film „Lacoon i synowie”, który swoją premierę miał w berlińskim kinie Arsenal. W 1973 roku przeniosła się do Berlina, gdzie sporządziła dokumentację filmową z happeningu Berlinfever – Wolfa Vostella. Po zrealizowaniu filmu „Uwiedzenie niebieskich marynarzy” (1975), z Valeską Gert, przyszła pora na Madame X – Absolutną Władczynię (1977), koprodukcję z siecią telewizyjną ZDF. Film stał się sensacją i pchnął karierę Ottinger na nowe tory. Film ten przyniósł Ottinger sławę, otwierając surrealistyczny etap w jej karierze, gdzie wątki przełamywania barier kulturowych i konwencji zaczynają dominować. Z powyższych względów jej filmy interpretowane są jako feministyczne.

Berlińska trylogia i rozkwit kariery

Jej berlińska trylogia zaczęła się od „Biletu bez powrotu”, kontynuowana była we „Freak Orlando”, a skończyła się na „Dorianie Greyu w lustrze prasy brukowej”. W tym ostatnim filmie czerpała mocno ze stylistyki punkowej wykorzystując kicz oraz przesadę. Tworząc swoje filmy współpracowała z aktorką Delphine Seyrig, a także z ikonami niemieckiego pop-undergroundu Magdaleną Montezumą, Veruschką von Lehndorff, Eddiem Constantinem, Niną Hagen i Kurtem Raabem, a także z kompozytorem Peerem Rabenem.

Podróż do Azji zainspirowała jej kolejne filmy, ujawniając jej głębokie zainteresowanie kulturą wschodu. Pierwszym był dokumentalny: "Chiny. Sztuka – codzienność". Zapoczątkował on serię długich filmów dokumentalnych nakręconych przez Ottinger podczas podróży po Azji. W jej trakcie nakręciła również film fabularny: "Mongolska Joanna d'Arc" (Mongolia, 1989). Trzy lata później przygotowała ponad ośmiogodzinny film dokumentalny „Tajga”. Specyficzne etnograficzne spojrzenie można dostrzec również w filmie „Countdown”, w którym opowiedziane na taśmie filmowej zostały zmiany zachodzące w Berlinie po upadku Muru Berlińskiego. W 1997 roku znów wróciła do Azji, by nakręcić dokument „Exile Shanghai”. Kolejne jej filmy zainspirowane były podróżą do Europy Wschodniej, gdzie nakręciła Pasaż południowo-wschodnio-zachodni (2002) oraz Dwanaście krzeseł (2004).

Recepcja i nagrody

Jej filmy wyświetlane były na wielu festiwalach filmowych na świecie oraz licznych retrospektywach, włączając te odbywające się w Cinémathèque française w Paryżu oraz w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku.

Ottinger zdobyła szereg nagród za działalność filmową, włączając w to Audience Jury Prize w Montrealu i Bundesfilmpreis (Visual Design) za film Mongolska Joanna d'Arc (1989), a także Nagrodę Niemieckich Krytyków Filmowych za film dokumentalny “Chiny. Sztuka – codzienność” (1986) i Prater (2008).

Jej twórczość jest mocno interdyscyplinarna. Oprócz fotografii, na jej wystawy często składają się także instalacje zawierające różnorodne obiekty artystyczne korespondujące z wystawionymi fotografiami, które korespondują z kolei z tworzonymi przez nią filmami. Filmy tworzone przez Ottinger są w pełni autorskie, Ottinger zajmuje się często zarówno pisaniem scenariuszy, reżyserowaniem, produkcją jak i innymi aspektami. Często w swojej twórczości opiera się na skojarzeniach raczej niż na narracji linearnej, przywodząc na myśl technikę kolażu, która pozwala na: „płynności ról kulturowych i płciowych, homoseksualizm, przynależności/wykluczenie w obrębie struktur społecznych”^[1].

Inna działalność

Ottinger pracowała również jako reżyserka teatralna oraz operowa. Wśród jej produkcji można wymienić „Pożegnanie” wystawione w 2000 roku w Berliner Ensemble, na podstawie powieści Elfriede Jelinek. Jej pracy filmowej towarzyszyła również praca fotograficzna, pozwalająca podkreślić jej osobisty punkt widzenia świata. Jej prace fotograficzne brały udział w wielu prestiżowych wystawach, m.in. Biennale w Wenecji (1980), Documenta X (1997) i XI (2002) oraz III Berlin Biennale (2004) i innych. Miała także swoje własne wystawy, m.in. w Witte-de-With Museum w Rotterdamie, Muzeum Narodowe Centrum Sztuki Królowej Zofii w Madrycie, Kunst-Werke Berlin, i w David Zwirner Gallery w Nowym Jorku. W 2005 roku opublikowała książkę "Bildarchive", będącą zbiorem wyselekcjonowanych fotografii z lat 1975–2005.

Ulrike Ottinger jest profesorem w European Graduate School in Saas-Fee, w Szwajcarii, gdzie prowadzi Intensive Summer Seminar.

W Polsce prace Ulrike Ottinger można było obejrzeć podczas retrospektywy filmowej w KINO.LAB w grudniu 2008 oraz w styczniu 2009, której towarzyszyła wystawa składająca się z ponad stu różnorodnych eksponatów. Ottinger również gościem specjalnym 5. Międzynarodowy Festiwal Filmu Filozoficznego Kinematograf Filozoficzny Wschód-Zachód, który odbył się w grudniu 2010 roku w Krakowie.

Filmografia

• 2009 – The Korean Wedding Chest
• 2007 – Prater
• 2004 – Dwanaście Krzeseł (Twelve Chairs)
• 2002 – Südostpassage (Southeast Passage)
• 1997 – Exil Shanghai (Exile Shanghai)
• 1992 – Tajga
• 1990 – Countdown
• 1989 – Johanna D'Arc of Mongolia (Joan of Arc of Mongolia)
• 1986 – Siedem kobiet, siedem grzechów(Seven Women, Seven Sins)
• 1986 – China. Die Künste – der Alltag (China. The Arts – the People)
• 1984 – Dorian Gray im Spiegel der Boulevardpresse (Dorian Gray in the Mirror of the Yellow Press)
• 1981 – Freak Orlando
• 1979 – Bildnis Einer Trinkerin-Aller Jamais Retour (Ticket of No Return)
• 1978 – Madame X – Absolutna Władczyni(Madame X: An Absolute Ruler)
• 1975 – Die Betörung der blauen Matrosen (The Enchantment of the Blue Sailors)
• 1975 – Laokoon & Söhne (Laokoon & Sons)
• 1973 – Berlinfieber – Wolf Vostell (Berlinfever – Wolf Vostell)

Przypisy

Bibliografia

• Program retrospektywy filmów Ulrike Ottinger. csw.art.pl. [dostęp 2011-07-01]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2008-12-20)]. (pol.).
• Women make movies: Ulrike Ottinger. wmm.com. [dostęp 2011-07-01]. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2017-04-25)]. (ang.).
• The European Graduate School: Ulrike Ottinger – Biography. egs.edu. [dostęp 2011-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-27)]. (ang.).
• Obieg: Ewa Szponar: Przemieszczona tożsamość. O twórczości Ulrike Ottinger. obieg.pl. [dostęp 2011-07-01]. (pol.).