Tirana
Tirana | |||||
| |||||
Państwo | Albania | ||||
---|---|---|---|---|---|
Okręg | |||||
Burmistrz | Erion Veliaj | ||||
Powierzchnia | 41,8 km² | ||||
Wysokość | 110 m n.p.m. | ||||
Populacja (2011) • liczba ludności |
| ||||
Nr kierunkowy | +355(0)4 | ||||
Kod pocztowy | 1001–1028 | ||||
Tablice rejestracyjne | TR | ||||
Położenie na mapie Albanii | |||||
Położenie na mapie Europy | |||||
41°19′N 19°49′E/41,316667 19,816667 | |||||
| |||||
| |||||
| |||||
Strona internetowa |
Tirana (alb. Tiranë lub Tirana) – stolica i największe miasto Albanii położone nad 3 rzekami: Lanë, Tiranë i Tërkuzë. Jest to największy ośrodek przemysłowy i centrum kulturalne kraju.
W mieście znajduje się 7 szkół wyższych, z których najważniejszą jest założony w 1957 Uniwersytet Tirański. Głównym zabytkiem miasta jest meczet Ethema Beja z XVIII wieku. Znajdują się tu także Teatr Narodowy oraz Teatr Opery i Baletu. 17 km na północny zachód położony jest port lotniczy Tirana im. Matki Teresy. W mieście znajduje się stacja kolejowa Tirana.
Historia
Za datę założenia Tirany uważa się rok 1614. Wtedy to Sulejman Pasza Bargjini postawił szereg budowli użyteczności publicznej. W XVII wieku miasto stało się ośrodkiem handlowym, ale tak naprawdę nigdy nie zyskało większego znaczenia gospodarczego.
Tirana stała się stolicą Albanii 8 lutego 1920 roku na mocy decyzji rządu tymczasowego, ustanowionego na kongresie w Lushnjë. Miasto liczyło wtedy 17 tysięcy mieszkańców. Od tego momentu rozpoczął się jego rozwój. 8 kwietnia 1939 roku Tirana została, tak jak i reszta kraju, zajęta przez Włochy. Okupacja (od 1943 roku niemiecka) trwała do 17 listopada 1944, kiedy to po zaciekłej walce między wspieranymi przez komunistów mieszkańcami miasta a siłami nazistowskimi miasto zostało wyzwolone[2]. Wkrótce potem w Tiranie powstał komunistyczny rząd, na którego czele stanął Enver Hoxha. Podczas jego rządów w mieście powstało wiele monumentalnych budowli. W 1957 roku w mieście założono pierwszy w Albanii uniwersytet.
Na przełomie lat 80. i 90. przez miasto przetoczyła się fala gwałtownych demonstracji, które ostatecznie doprowadziły do załamania się komunistycznego reżimu w 1991 roku.
- Osobny artykuł: Upadek komunizmu w Albanii.
Architektura
Polonica
- Towarzystwo Fryderyka Chopina w Tiranie
- Towarzystwo Przyjaźni Albańsko-Polskiej w Tiranie[3].
Miasta partnerskie
Galeria
- Pomnik Skanderbega w centrum Tirany
-
- Dom Envera Hodży
- Kolorowe domy w Tiranie
- Rzeka Lana w centrum Tirany
Przypisy
- ↑ CENSUSI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2011 [online], www.instat.gov.al [dostęp 2023-07-28] (alb.).
- ↑ Łukasz Gołębiowski, Krzysztof Bzowski, Grzegorz Petryszak: Albania. Bielsko-Biała: Pascal, 2013, s. 94, seria: Praktyczny Przewodnik. ISBN 978-83-7642-137-7.
- ↑ Baza organizacji i instytucji polskich i polonijnych za granicą. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2018-08-12].
Linki zewnętrzne
- Tirana w Internecie – oficjalna strona Tirany (alb. • ang.)
- p
- d
- e
- PWN: 3987459
- Britannica: place/Tirana
- Universalis: tirana
- БРЭ: 5596594
- SNL: Tirana
- VLE: tirana
- Catalana: 0066115
- DSDE: Tirana