Terapsydy : Przypisy Wikipedia, wolna encyklopedia

Terapsydy

Therapsida

Biarmosuchus tener

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

synapsydy

Rząd

terapsydy

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Terapsydy, gady ssakokształtne (Therapsida) – rząd synapsydów, który pojawił się we wczesnym permie i stał się dominującą grupą kręgowców lądowych w połowie tego okresu. Zgodnie z zasadami kladystyki do terapsydów, aby były taksonem monofiletycznym, należy również zaliczyć wywodzącą się z cynodontów gromadę ssaków.

Do rzędu należą zarówno formy roślinożerne (Anomodontia) jak i drapieżne (Theriodontia) w wielkiej różnorodności form i przystosowań. W ich czaszce nastąpiła zmiana układu kości szczęki, gdzie rozrastająca się kość żuchwy przesunęła trzy kości szczęki w górę, które tam zmalały i przekształciły się w kostki słuchowe w uchu wewnętrznym, co zdecydowanie wyostrzyło słuch. Kończyny były w różnym stopniu wyprostowane i ustawione pod ciałem zwierzęcia. Podejrzewa się, że niektóre z nich osiągnęły stałocieplność i pokryte były sierścią. Drapieżne teriodonty (dokładnie: ich podrząd cynodonty), u których nastąpiło zróżnicowanie uzębienia dały początek prymitywnym ssakom.

Większość niessaczych terapsydów wymarła w triasie, chociaż niektóre przetrwały co najmniej do późnej jury^[1]^[2]^[3].

Główne grupy terapsydów to:

Systematyka według BioLib^[4]

Rząd: Therapsida †
- Podrząd: Eotitanosuchia
  - Rodzina: Biarmosuchidae
  - Rodzina: Eotitanosuchidae
  - Rodzina: Phthinosuchidae
  - Rodzina: Phthinosauridae
- Podrząd: Dinocephalia
  - Infrarząd: Titanosuchia
  - Infrarząd: Tapinocephalia
- Podrząd: Anomodontia
  - Infrarząd: Venyukoviamorpha
  - Infrarząd: Dromasauria
  - Infrarząd: Eodicynodontia
  - Infrarząd: Endothiodontia
  - Infrarząd: Pristerodontia
  - Infrarząd: Diictodontia
  - Infrarząd: Kingoriamorpha
  - Infrarząd: Dicynodontia
- Podrząd: Theriodontia
  - Infrarząd: Gorgonopsia
  - Infrarząd: Therocephalia
- Podrząd: Cynodontia
  - Infrarząd: Procynosuchia
  - Infrarząd: Eucynodontia

Przypisy

↑ Michael W. Maisch, Andreas T. Matzke, Ge Sun. A new tritylodontid from the Upper Jurassic Shishugou Formation of the Junggar Basin (Xinjiang, NW China). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 24 (3), s. 649-656, 2004. (ang.).
↑ Mahito Watabe, Takehisa Tsubamoto, Khishigjav Tsogtbaatar. A new tritylodontid synapsid from Mongolia. „Acta Palaeontologica Polonica”. 52 (2), s. 263–274, 2007. (ang.).
↑ Yaoming Hu, Jin Meng, James M. Clark. A new tritylodontid from the Upper Jurassic of Xinjiang, China. „Acta Palaeontologica Polonica”. 54 (3), s. 385–391, 2009. DOI: 10.4202/app.2008.0053. (ang.).
↑ Therapsida. BioLib. [dostęp 2009-05-24]. (ang.).