Sunitynib

Sunitinib
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
N-(2-dietyloaminoetylo)-5-[(Z)-(5-fluoro-2-okso-1H-indol-3-ilideno)metylo]-2,4-dimetylo-1H-pirolo-3-karboksyamid
Inne nazwy i oznaczenia
Sutent, SU11248
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C22H27FN4O2

Masa molowa

398,47 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

341031-54-7

PubChem

5329102

DrugBank

DB01268

InChI
InChI=1S/C22H27FN4O2/c1-5-27(6-2)10-9-24-22(29)20-13(3)19(25-14(20)4)12-17-16-11-15(23)7-8-18(16)26-21(17)28/h7-8,11-12,25H,5-6,9-10H2,1-4H3,(H,24,29)(H,26,28)/b17-12-
InChIKey
WINHZLLDWRZWRT-ATVHPVEESA-N
Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2017-01-22]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanej karty charakterystyki
jabłczan sunitynibu
Zagrożenie dla zdrowia
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H360, H372

Zwroty P

P201, P308+P313

Klasyfikacja medyczna
ATC

L01EX01

Farmakokinetyka
Wiązanie z białkami
osocza i tkanek

90–95%

Multimedia w Wikimedia Commons

Sunitiniborganiczny związek chemiczny, inhibitor kinazy białkowej.

Wskazania

Wskazany w leczeniu:

  • nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego (ang. gastrointestinal stromal tumor – GIST) nieoperacyjny lub z przerzutami po niepowodzeniu leczenia metanosulfonianem imatynibu,
  • zaawansowanego raka nerki bez lub z przerzutami (ang. metastatic renal cell cancer – MRCC) – IV stopień kliniczny zaawansowania.
  • nowotwór neuroendokrynny trzustki, nieoperacyjny lub z przerzutami, dobrze zróżnicowany (ang. pancreatic neuroendocrine tumours – NET) – zatwierdzony przez FDA[1] oraz Komisję Europejską[2].

W 2009 roku Agencji Oceny Technologii Medycznych zarekomendowała finansowanie ze środków publicznych sunitynibu w leczeniu zaawansowanego raka nerki z przerzutami[3]

Mechanizm działania

Sunitynib hamuje liczne receptory kinazy tyrozynowej (RTK), które biorą udział we wzroście nowotworów, w neoangiogenezie i w rozsiewie choroby nowotworowej z przerzutami. Sunitynib został zidentyfikowany jako inhibitor receptorów płytkowego czynnika wzrostu, receptorów czynników wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGFR1, VEGFR2 i VEGFR3), receptorów czynnika komórek pnia (KIT), kinazy tyrozynowej podobnej do Fms-3 (FLT3), receptorów czynnika stymulującego powstawanie kolonii (CSF-1R) i receptorów glejopochodnego czynnika neurotroficznego (ang. RET). W testach biochemicznych i komórkowych podstawowy metabolit sunitynibu wykazuje działanie podobne do sunitynibu[4].

Właściwości farmakokinetyczne

Wchłanianie

Po podaniu doustnym sunitynibu maksymalne stężenie (Cmax) stwierdza się na ogół po upływie 6 – 12 godzin (Tmax). Pokarm nie wpływa na dostępność biologiczną sunitynibu[5].

Dystrybucja

W badaniach in vitro stopień wiązania się sunitynibu i jego podstawowego czynnego metabolitu z ludzkimi białkami osocza wynosił odpowiednio 95% i 90% niezależnie od stężenia. Pozorna objętość dystrybucji (Vd) w przypadku sunitynibu była znaczna – 2230 l, co wskazuje na penetrację leku do tkanek[6].

Biotransformacja

Sunitynib jest metabolizowany przede wszystkim przez izoenzym CYP3A4 cytochromu P450, który katalizuje reakcję powstawania głównego czynnego metabolitu dietylu sunitynibu podlegającego dalszemu metabolizmowi katalizowanemu przez ten sam izoenzym[7].

Eliminacja

Substancja czynna jest wydalana przede wszystkim z kałem (61%), natomiast przez nerki ulega wydaleniu 16% podanej dawki w postaci niezmienionej i metabolitów.[8]

Częste i bardzo częste działania niepożądane

  • ból/podrażnienie w obrębie jamy ustnej
  • bolesność jamy ustnej/stan zapalny
  • zaburzenia smaku
  • uczucie pieczenia i bólu języka
  • zaburzenia żołądkowe
  • nudności
  • wymioty
  • biegunka
  • zapalenie błony śluzowej układu pokarmowego
  • nadmierna ilość gazów w żołądku lub jelitach
  • zaparcia
  • bóle brzucha
  • utrata/zmniejszenie apetytu
  • utrata siły
  • utrata masy ciała
  • zażółcenie skóry/przebarwienia skórne
  • zmiana koloru włosów
  • utrata włosów
  • wysypka na dłoniach i podeszwach stóp[9]
  • pęcherze
  • wysypka
  • suchość skóry
  • krwawienie z nosa
  • skrajne zmęczenie
  • nadciśnienie tętnicze[10]
  • migrena
  • osłabiona/zaburzona zdolność serca do pompowania krwi
  • ból głowy
  • zmniejszenie liczby płytek krwi, krwinek czerwonych i (lub) neutrofilii
  • zmniejszona liczba krwinek białych
  • zmniejszenie aktywności tarczycy (niedoczynność tarczycy)
  • ból ramion i nóg[11]


Przypisy

  1. Therapeutic Uses. pubchem. [dostęp 2015-05-15].
  2. SUTENT® w nowotworach neuroendokrynnych trzustki. www.alivia.org.pl. [dostęp 2015-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  3. AOTM: Stanowisko nr 19/05/2009 z dnia 2 marca 2009 r. w sprawie finansowania sunitynibu (Sutent®) w leczeniu zaawansowanego raka nerki z przerzutami. [dostęp 2010-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-02)]. (pol.).
  4. L. Sun, C. Liang, S. Shirazian, Y. Zhou i inni. Discovery of 5-[5-fluoro-2-oxo-1,2- dihydroindol-(3Z)-ylidenemethyl]-2,4- dimethyl-1H-pyrrole-3-carboxylic acid (2-diethylaminoethyl)amide, a novel tyrosine kinase inhibitor targeting vascular endothelial and platelet-derived growth factor receptor tyrosine kinase. „J Med Chem”. 46 (7), s. 1116–1119, Mar 2003. DOI: 10.1021/jm0204183. PMID: 12646019. 
  5. A. Lindauer, P. Di Gion, F. Kanefendt, D. Tomalik-Scharte i inni. Pharmacokinetic/pharmacodynamic modeling of biomarker response to sunitinib in healthy volunteers. „Clin Pharmacol Ther”. 87 (5), s. 601–608, May 2010. DOI: 10.1038/clpt.2010.20. PMID: 20376000. 
  6. S.P. Ivy, J.Y. Wick, B.M. Kaufman. An overview of small-molecule inhibitors of VEGFR signaling. „Nat Rev Clin Oncol”. 6 (10), s. 569–579, Oct 2009. DOI: 10.1038/nrclinonc.2009.130. PMID: 19736552. 
  7. R. Roskoski. Sunitinib: a VEGF and PDGF receptor protein kinase and angiogenesis inhibitor. „Biochem Biophys Res Commun”. 356 (2), s. 323–328, May 2007. DOI: 10.1016/j.bbrc.2007.02.156. PMID: 17367763. 
  8. N.P. van Erp, H. Gelderblom, H.J. Guchelaar. Clinical pharmacokinetics of tyrosine kinase inhibitors. „Cancer Treat Rev”. 35 (8), s. 692–706, Dec 2009. DOI: 10.1016/j.ctrv.2009.08.004. PMID: 19733976. 
  9. S. Sahai, B.L. Swick. Hyperkeratotic eruption, hand-foot skin reaction, facial erythema, and stomatitis secondary to multi-targeted kinase inhibitor sorafenib. „Int J Dermatol”. 49 (10), s. 1203–1206, Oct 2010. DOI: 10.1111/j.1365-4632.2010.04606.x. PMID: 20883411. 
  10. G. Aparicio-Gallego, F.J. Afonso-Afonso, L. León-Mateos, J.L. Fírvida-Pérez i inni. Molecular basis of hypertension side effects induced by sunitinib. „Anticancer Drugs”, Oct 2010. DOI: 10.1097/CAD.0b013e3283403806. PMID: 20938340. 
  11. EMA: Charakterystyka produktu leczniczego sunitynibu (Sutent®). [dostęp 2010-11-02]. (pol.).
  • p
  • d
  • e
  • p
  • d
  • e
L01A – Leki alkilujące
L01AA – Analogi iperytu azotowego
L01AB – Estry kwasu sulfonowego
L01AC – Iminy etylenowe
L01AD – Pochodne nitrozomocznika
L01AG – Epitlenki
  • etoglucid
L01AX – Inne
L01B – Antymetabolity
L01BA – Analogi kwasu foliowego
L01BB – Analogi puryn
L01BC – Analogi pirymidyn
L01C – Alkaloidy roślinne i inne
związki pochodzenia naturalnego
L01CA – Alkaloidy Vinca i ich analogi
L01CB – Pochodne podofilotoksyny
L01CC – Pochodne kolchicyny
  • demekolcyna
L01CD – Taksany
L01CE – Inhibitory topoizomerazy 1
L01CX – Inne
L01D – Antybiotyki cytotoksyczne i
związki pochodne
L01DA – Aktynomycyny
L01DB – Antracykliny i
związki pochodne
L01DC – Inne
L01E – Inhibitory kinazy białkowej
L01EA – Inhibitory kinazy
tyrozynowej BCR-Abl
L01EB – Inhibitory kinazy
tyrozynowej receptora nabłonkowego
czynnika wzrostu (EGFR)
L01EC – Inhibitory kinazy
seroninowo-treoninowej B-Raf (BRAF)
L01ED – Inhibitory kinazy
chłoniaka anaplastycznego (ALK)
  • kryzotynib
  • cerytynib
  • alektynib
  • brygatynib
  • lorlatynib
L01EE – Inhibitory kinazy
aktywowanej mitogenami (MEK)
  • trametynib
  • kobimetynib
  • binimetynib
  • solumetynib
L01EF – Inhibitory kinaz
cyklino-zależnych (CDK)
L01EG – Inhibitory kinazy mTOR
L01EH – Inhibitory kinazy
receptora ludzkiego czynnika
wzrostu naskórka 2 (HER2)
L01EJ – Inhibitory kinazy
janusowej (JAK)
  • ruksolitynib
  • fedratynib
  • pakrytynib
  • momelotynib
L01EK – Inhibitory kinazy
receptora czynnika wzrostu
śródbłonka naczyniowego (VEGFR)
L01EL – Inhibitory kinazy
tyrozynowej Brutona (BTK)
  • ibrutynib
  • acalabrutynib
  • zanubrutynib
  • orelabrutynib
  • pirtobrutynib
L01EM – Inhibitory kinazy
3-fosfatydyloinozytolu (Pi3K)
  • idelalizyb
  • kopanlisyb
  • alpelisyb
  • duwelisyb
  • parsaklisyb
L01EN – Inhibitory kinazy tyrozynowej
receptora czynnika wzrostu fibroblastów (FGFR)
  • erdafitynib
  • pemigatynib
  • infigratynib
  • futibatynib
L01EX – Inne inhibitory
kinazy proteinowej
  • sunitynib
  • sorafenib
  • pazopanib
  • wandetanib
  • regorafenib
  • masytynib
  • kabozantynib
  • lenwatynib
  • nintedanib
  • midostauryna
  • kwizartynib
  • larotrektynib
  • gilterytynib
  • entrektynib
  • peksydartynib
  • erdafitynib
  • kapmatynib
  • awaprytynib
  • ripretynib
  • tepotynib
  • selperkatynib
  • pralsetynib
  • surufatynib
  • umbralisib
  • sitwatynib
  • kapiwasertyb
L01F – Przeciwciała monoklonalne
oraz przeciwciała
skoniugowane z cytostatykami
L01FA – Inhibitory CD20
L01FB – Inhibitory CD22
  • inotuzumab ozogamycyny
  • moksetumomab pasudotoksu
L01FC – Inhibitory CD38
  • daratumumab
  • izatuksymab
L01FD – Inhibitory HER2
  • trastuzumab
  • pertuzumab
  • trastuzumab emtanzyny
  • trastuzumab mafodotyny
  • trastuzumab duokarmazyny
  • margetuksimab
L01FE – Inhibitory EGFR
L01FF – Inhibitory PD–1/PD–L1
L01FG – Inhibitory PD–1/PD–L1
L01FX – Inne przeciwciała monoklonalne
oraz przeciwciała
skoniugowane z cytostatykami
  • edrekolomab
  • gemtuzumab ozogamycyny
  • katumaksomab
  • ipilimumab
  • brentuksymab wedotyny
  • dinutuksymab beta
  • blinatumomab
  • elotuzumab
  • mogamulizumab
  • olaratumab
  • bermekimab
  • tafasitamab
  • enfortumab wedotyny
  • polatuzumab wedotyny
  • belantamab mafodotyny
  • oportuzumab monatoksu
  • sacytuzumab gowitekanu
  • amiwantamab
  • sabatolimab
  • tremelimumab
  • naksitamab
  • lonkastuksymab tezyryny
  • tisotumab wedotin
  • teklistamab
  • mosunetuzumab
  • mirwetuksymab sorawtanzyny
  • epkorytamab
  • glofitamab
  • talkwetamab
L01FY – Połączenia przeciwciał monoklonalnych
oraz przeciwciał
skoniugowanych z cytostatykami
L01X – Pozostałe
leki przeciwnowotworowe
L01XA – Związki platyny
L01XB – Metylohydrazyny
L01XD – Środki stosowane w
terapii fotodynamicznej
L01XF – Retinoidy stosowane w
terapii przeciwnowotworowej
L01XG – Inhibitory proteasomu
L01XH – Inhibitory deacetylaz
histonów (HDAC)
L01XJ – Inhibitory szlaku Hedgehog
  • wismodegib
  • sonidegib
  • glasdegib
L01XK – Inhibitory polimeraz
poli-ADP-rybozy (PARP)
L01XL – Przeciwnowotworowa terapia
komórkowa lub genowa
  • sitimagene ceradenovec
  • talimogen laherparepwek
  • aksykabtagen cyloleucel
  • tisagenlecleucel
  • ciltakabtagen autoleucel
  • breksukabtagen autoleucel
  • idekabtagen wikleucel
  • lizokabtagen maraleucel
  • tabelekleucel
  • nadofaragen firadenowek
  • lifileucel
L01XX – Inne
L01XY – Połączenia leków
przeciwnowotworowych

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.