Stratowulkan

Stratowulkan (łac. stratum „coś rozpostartego”, „warstwa” + Vulcanus, mit. bóg ognia) – miejsce wybuchu i naprzemiennego wydobywania się magmy oraz materiału piroklastycznego z wnętrza wulkanu.

Także góra w kształcie stożka powstała w miejscu wybuchu wulkanu z produktów jego erupcji. Jego stożek budują skały piroklastyczne czyli powstałe ze stałych produktów wydostających się z wnętrza wulkanu (głazy, kamienie, bomby wulkaniczne, lapilli, pumeks, scoria, popioły wulkaniczne, pyły). Klasycznymi przykładami stratowulkanów są Fudżi (3776 m n.p.m.) i Wezuwiusz (1281 m n.p.m.).

Magma stratowulkanów charakteryzuje się stosunkowo dużą lepkością i dużą zawartością krzemionki (SiO₂). Nie rozlewa się ona szeroko, lecz zestala stosunkowo szybko, dlatego po wybuchach powstaje góra z licznymi warstwami (strata), stąd nazwa tego typu wulkanu.

Stratowulkany charakteryzują się dużym kątem nachylenia zboczy.

Stratowulkan to często spotykany typ wulkanu. Typ ten można skontrastować z wulkanem tarczowym. Wiele z najbardziej spektakularnych gór na świecie to stratowulkany^[1].

Przykłady stratowulkanów

• Etna (Włochy)
• Wezuwiusz (Włochy)
• Stromboli (Włochy)
• Pico del Teide (Wyspy Kanaryjskie)
• Fudżi (Japonia)
• Adatara (Japonia)
• Pinatubo (Filipiny)
• Mount St. Helens (Waszyngton, USA)
• Soufrière Hills (Montserrat)
• Cotopaxi (Ekwador)
• Aragac (Armenia)
• Erebus (Antarktyda)
• Tambora (Sumbawa – Indonezja)
• Pico (Azory)
• Hekla (Islandia)
• Afdera (Etiopia)

Pozostałości wygasłych stratowulkanów znajdują się w Czechach, np. Vinařická hora koło Kladna oraz w Doupovskich horach.

Przypisy

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Definicje słownikowe w Wikisłowniku