Salinomycyna

Salinomycyna
Nazewnictwo
Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
kwas (2R)-2-[(2R,5S,6R)-6-[(2S,3S,4S,6R)-6-[(3S,5S,7R,9S,10S,12R,15R)-3-[(2R,

5R,6S)-5-etylo-5-hydroksy-6-metylooksan-2-ylo]-15-hydroksy-3,10, 12-trimetylo-4,6, 8-trioksadispiro[4.1.57.35]pentadek-13-en-9-ylo]-3-hydroksy-4-metylo-

5-oksooktan-2-ylo]-5-metylooksan-2-ylo]butanowy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C42H70O11

Masa molowa

751,00 g/mol

Wygląd

ciało stałe, krystaliczne

Identyfikacja
Numer CAS

53003-10-4

PubChem

3085092

DrugBank

DB11544

SMILES
CCC(C1CCC(C(O1)C(C)C(C(C)C(=O)C(CC)C2C(CC(C3(O2)C=CC(C4(O3)CCC(O4)(C)C5CCC(C(O5)C)(CC)O)O)C)C)O)C)C(=O)O
Właściwości
Temperatura topnienia

113 °C

Niebezpieczeństwa
Europejskie oznakowanie substancji
oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
Na podstawie podanego źródła
Toksyczny
Toksyczny
(T)
Zwroty R

R25

Zwroty S

S45

Numer RTECS

VO8620000

Podobne związki
Podobne związki

monenzyna; kwas lasalowy; nigerycyna

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Farmakokinetyka
Działanie

antybiotyczne
antybakteryjne
kokcydiostatyczne – stosowany w weterynarii

Salinomycyna – organiczny związek chemiczny pochodzenia naturalnego wyizolowany w 1974 roku ze szczepu Streptomyces albus. Wykazuje silne działanie antybakteryjne, kokcydiostatyczne[1] oraz przeciwnowotworowe.

Salinomycyna jest karboksylowym jonoforowym antybiotykiem polieterowym. Aktywność biologiczna tego antybiotyku związana jest z jego naturalną zdolnością do kompleksowania kationów metali jednowartościowych, w szczególności do kationu potasu. Kation metalu koordynowany przez salinomycynę jest następnie transportowany przez błonę biologiczną komórki bakterii (bakterie Gram-dodatnie), co prowadzi do zaburzenia naturalnego gradientu stężenia Na+/K+ i ostatecznie powoduje śmierć bakterii[2].

Związek ten wykazuje ponadto szerokie spektrum właściwości biologicznych i farmakologicznych, takich jak aktywność przeciwbakteryjna (zwłaszcza na bakterie Gram-dodatnie). Ponadto salinomycyna wspomaga apoptozę niektórych komórek nowotworowych oraz niezwykle silnie powstrzymuje rozwój pasożytniczych pierwotniaków z rodzaju Coccidia wywołujących kokcydiozę. Sól sodowa salinomycyny znajduje zastosowanie jako antybiotykowy stymulator wzrostu i kokcydiostatyk w przemysłowej hodowli bydła i drobiu (np. preparaty SACOX-60 i Bio-Cox-60).

Działanie cytostatyczne

Salinomycyna jest potencjalnym lekiem przeciwnowotworowym[3]. Niektóre prace sugerują preferencyjne działanie salinomycyny w stosunku do nowotworowych komórek macierzystych, które w koncepcji patogenezy nowotworu związanej z istnieniem macierzystych pełnią kluczową rolę w powstawaniu choroby nowotworowej[4][5]. Przypuszczalnym mechanizmem działania przeciwnowotworowego jest aktywność jako jonofor potasu, ale prawdopodobnie również aktywacja alternatywnej drogi apoptozy, zwiększenie podatności DNA na uszkodzenia i hamowanie szlaku Wnt[3].

Przeprowadzenie salinomycyny w niektóre pochodne (amidy i estry z hydroksybenzotriazolem) prowadzi do podwyższenia aktywności antynowotworowej[6].

Zgodnie ze stanem wiedzy z roku 2013, konieczna była dalsza ocena farmakokinetyki i farmakodynamiki leku, a także ocena toksyczności, szczególnie neurotoksyczności i toksyczności długoterminowej[3].

Przypisy

  1. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Miyazaki Y, Shibuya M, Sugawara H, Kawaguchi O, Hirsoe C. Salinomycin, a new polyether antibiotic. „The Journal of Antibiotics”. 27, s. 814–821, 1974. DOI: 10.7164/antibiotics.27.814. PMID: 4452657. 
  2. ↑ M. Mitani, T. Yamanishi, Y. Miyazaki. Salinomycin: a new monovalent cation ionophore. „Biochemical and Biophysical Research Communications”. 66, s. 1231–1236, 1975. DOI: 10.1016/0006-291X(75)90490-8. PMID: 1191289. 
  3. ↑ a b c publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać S. Zhou, F. Wang, E.T. Wong, E. Fonkem i inni. Salinomycin: a novel anti-cancer agent with known anti-coccidial activities. „Curr Med Chem”. 20 (33), s. 4095–4101, 2013. DOI: 10.2174/15672050113109990199. PMID: 23931281. PMCID: PMC4102832. 
  4. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Adam Huczyński. Polyether ionophores – promising bioactive molecules for cancer therapy. „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”. 22 (23), s. 7002–7010, 2012. DOI: 10.1016/j.bmcl.2012.09.046. PMID: 23063400. 
  5. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać C. Naujokat, R. Steinhart. Salinomycin as a drug for targeting human cancer stem cells. „J Biomed Biotechnol”. 2012, s. 950658, 2012. DOI: 10.1155/2012/950658. PMID: 23251084. PMCID: PMC3516046. 
  6. ↑ AdamA. Huczyński AdamA. i inni, Antiproliferative activity of salinomycin and its derivatives, „Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters”, 23, 22, 2012, s. 7146–7150, DOI: 10.1016/j.bmcl.2012.09.068, PMID: 23079523 .

Linki zewnętrzne

  • Salinomycin from Streptomyces albus. Product information. Sigma-Aldrich, 2012. [dostęp 2016-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-27)].
  • Strona z informacjami na temat aktywności biologicznej salinomycyny. salinomycyna.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-06)]. salinomycyna.pl; [dostęp 2016-11-06].

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.