Porzeczka czerwona

Systematyka^[1]^[2]

Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

Nadgromada

Gromada

Podgromada

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Saxifraganae

Rząd

skalnicowce

Rodzina

agrestowate

Rodzaj

porzeczka

Gatunek

porzeczka czerwona

Nazwa systematyczna

Ribes spicatum Robson
Arr. Brit. Pl. ed. 3 2: 265 1796^[3]

Synonimy

Ribes schlechtendalii Lange

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Porzeczka czerwona, porzeczka dzika (Ribes spicatum Robson) – gatunek krzewu należący do rodziny agrestowatych (Grossulariaceae). Występuje w stanie dzikim w Europie i na Syberii. W Polsce pospolita z wyjątkiem Karpat, gdzie jest rzadka.

Morfologia

Pokrój: Krzew o wysokości do około 2 metrów.
Liście: Ułożone skrętolegle, z nasadą sercowatą i piłkowano-ząbkowatymi klapami w liczbie od 3 do 5. Miękko owłosione od spodu. Blaszka równa długości ogonka.
Kwiaty: Zielonkawożółte, o średnicy 6–8 mm, obupłciowe, zebrane w grona, promieniste. Dno kwiatowe wypukłe bez pierścieniowatego krążka. Płatki drobne, pylniki pręcików stykają się ze sobą.
Owoce: Czerwone kuliste jagody o średnicy od 5 do 10 mm. Jadalne.

Biologia i ekologia

Roślina wieloletnia, nanofanerofit, kwitnie od kwietnia do maja.
Siedlisko: rośnie na glebach wilgotnych, żyznych, o odczynie obojętnym, w półcieniu. Spotykana w lasach łęgowych.

Wartość odżywcza

Porzeczki są bogatym źródłem potasu, witaminy C oraz żelaza. Ponadto zawierają nieco β-karotenu (0,024 mg na 100 g), dużo kwasu asparaginowego (173 mg na 100 g), glutaminowego (287 mg na 100 g) oraz argininy (99 mg na 100 g)^[4].

Choroby

wirusowe: otaśmienie nerwów agrestu, rewersja czarnej porzeczki, rozjaśnienie nerwów czarnej porzeczki, zielona cętkowana plamistość czarnej porzeczki
wywołane przez lęgniowce i grzyby: antraknoza liści porzeczek, biała plamistość liści porzeczek, gruzełek cynobrowy, huba porzeczki, opieńka miodowa, pierścieniowa zgnilizna podstawy pędu porzeczki, rdza porzeczki, rdza wejmutkowo-porzeczkowa^[5].

Wartość odżywcza

Porzeczka czerwona

(100 g)

Wartość energetyczna

191 kJ (46 kcal)

Białka

1,1 g

szczegółowe informacje

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	2,4%	2,4%	2,4%	2,4%
M	2,0%	2,0%	2,0%	2,0%

Węglowodany

13,8 g

szczegółowe informacje

Przyswajalne

6,1 g

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	4,7%	4,7%	4,7%	4,7%
M	4,7%	4,7%	4,7%	4,7%

Cukry (jedno- i dwucukry)

4,8 g

1,9 g

2,6 g

0,3 g

7,7 g

AI	19–30	31–50	51–70	70+
K	31%	31%	37%	37%
M	20%	20%	26%	26%

Tłuszcze

0,2 g

szczegółowe informacje

Kwasy tł. nasycone

0,04 g

Kwasy tł. nienasycone

Jednonienasycone

0,03 g

Wielonienasycone

0,07 g

omega-3

0,03 g

α-Linolenowy (ALA)

0,03 g

AI	19–30	31–50	51–70	70+
K	2,7%	2,7%	2,7%	2,7%
M	1,9%	1,9%	1,9%	1,9%

omega-6

0,04 g

Linolowy (LA)

0,04 g

AI	19–30	31–50	51–70	70+
K	0,3%	0,3%	0,4%	0,4%
M	0,2%	0,2%	0,3%	0,3%

Woda

84,2 g

szczegółowe informacje

AI	19–30	31–50	51–70	70+
K	3,1%	3,1%	3,1%	3,1%
M	2,3%	2,3%	2,3%	2,3%

Witaminy

Witamina C

45,8 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	61%	61%	61%	61%
M	51%	51%	51%	51%

Tiamina (B1)

0,04 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	3,6%	3,6%	3,6%	3,6%
M	3,3%	3,3%	3,3%	3,3%

Ryboflawina (B2)

0,022 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	2,0%	2,0%	2,0%	2,0%
M	1,7%	1,7%	1,7%	1,7%

Niacyna (B3)

0,27 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	1,9%	1,9%	1,9%	1,9%
M	1,7%	1,7%	1,7%	1,7%

Witamina B6

0,04 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	3,1%	3,1%	2,7%	2,7%
M	3,1%	3,1%	2,4%	2,4%

Foliany

0,011 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	2,8%	2,8%	2,8%	2,8%
M	2,8%	2,8%	2,8%	2,8%

Kobalamina (B12)

0,00 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	0,0%	0,0%	0,0%	0,0%
M	0,0%	0,0%	0,0%	0,0%

Witamina A

0,004 mg RAE

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	0,6%	0,6%	0,6%	0,6%
M	0,4%	0,4%	0,4%	0,4%

Witamina D

0,00 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	0,0%	0,0%	0,0%	0,0%
M	0,0%	0,0%	0,0%	0,0%

Witamina E

0,4 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	2,7%	2,7%	2,7%	2,7%
M	2,7%	2,7%	2,7%	2,7%

Makroelementy

Fosfor

33 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	4,7%	4,7%	4,7%	4,7%
M	4,7%	4,7%	4,7%	4,7%

Wapń

36 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	3,6%	3,6%	3,0%	3,0%
M	3,6%	3,6%	3,6%	3,0%

Magnez

12 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	3,9%	3,8%	3,8%	3,8%
M	3,0%	2,9%	2,9%	2,9%

Potas

259 mg

AI	19–30	31–50	51–70	70+
K	5,5%	5,5%	5,5%	5,5%
M	5,5%	5,5%	5,5%	5,5%

Sód

2 mg

AI	19–30	31–50	51–70	70+
K	0,1%	0,1%	0,2%	0,2%
M	0,1%	0,1%	0,2%	0,2%

Mikroelementy

Jod

0,0011 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	0,7%	0,7%	0,7%	0,7%
M	0,7%	0,7%	0,7%	0,7%

Żelazo

0,9 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	5,0%	5,0%	11%	11%
M	11%	11%	11%	11%

Miedź

0,11 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	12%	12%	12%	12%
M	12%	12%	12%	12%

Cynk

0,22 mg

RDA	19–30	31–50	51–70	70+
K	2,8%	2,8%	2,8%	2,8%
M	2,0%	2,0%	2,0%	2,0%

Mangan

0,7 mg

AI	19–30	31–50	51–70	70+
K	39%	39%	39%	39%
M	30%	30%	30%	30%

Dane liczbowe na podstawie: ^[4]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health^[6]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-28] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2014-08-26].
↑ ^a ^b Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 25. ISBN 978-83-200-5311-1.
↑ ZbigniewZ. Borecki ZbigniewZ., MałgorzataM. Solenberg MałgorzataM. (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6 .
↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).