Obwód Tomaszów Lubelski Armii Krajowej

Obwód Tomaszów Lubelski Armii Krajowej

Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Rozformowanie	1944
Organizacja

Formacja	SZP, ZWZ, AK
Rodzaj wojsk	partyzantka
Podległość	Inspektorat Zamość AK^[1]

Obwód Tomaszów Lubelski – jednostka terytorialna Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej.

Obwód ten wraz z trzema innymi (Zamość, Hrubieszów, Biłgoraj) wchodził w skład Inspektoratu Zamojskiego Okręgu Lublin AK, a jego dowódcą w czasie powstania zamojskiego był mjr Wilhelm Szczepankiewicz ps. „Drugak”.

Rejon III (gminy Komarów i Tyszowce) (kryp. „234”)
- komendanci rejonowi: Walenty Nowak „Dziadek” (do 12 V 1943), por. Hieronim Białowolski „Grot”^[2]
- 20 kompania w Siemierzu
- 21 kompania w Tyszowcach
Rejon VII – por. piech. Zenon Józef Jachymek (od III 1943)

Żołnierze tego obwodu walczyli przeciw dwóm wrogom – nazistowskim Niemcom ale i przeciw ukraińskim nacjonalistom (ich zbrojnemu ramieniu – Ukraińskiej Powstańczej Armii) operującym na tym terenie.

Przypisy

↑ Wnuk 2007 ↓, s. 114.
↑ Walendowski 2010 ↓, s. 67.

Bibliografia

Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią Wieki nr 9/1986.
IreneuszI. Caban IreneuszI., Oddziały partyzanckie i samoobrony Obwodu AK Tomaszów Lubelski, Warszawa: O.K. Tomasz Wiater, 2000, ISBN 83-913771-1-3, OCLC 69339866 .
IreneuszI. Caban IreneuszI., Na dwa fronty. Obwód AK Tomaszów Lubelski w walce z Niemcami i ukraińskimi nacjonalistami, Lublin: Oficyna Wydawnicza „Czas”, 1999, ISBN 83-85614-32-X, OCLC 751100521 .
Albert Walendowski. Konspiracja ZWZ/AK na terenie Tyszowiec w latach 1939–1945. „Bibliotekarz Lubelski”. 53, s. 66, 2010. Lublin: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. ISSN 0137-9895.
Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Lublin: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.

Okręg Lublin Armii Krajowej

Inspektoraty	Lublin Chełm Puławy Radzyń Podlaski Zamość
Obwody	Biłgoraj Hrubieszów Tomaszów Lubelski Włodawa Zamość
Oddziały	3 Dywizja Piechoty Legionów Armii Krajowej 9 Podlaska Dywizja Piechoty Armii Krajowej
Dowódcy	„Czarny” „Wolf” „Baza” „Marcin”
Inne	Akcja „Burza” w Okręgu Lublin Armii Krajowej

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja „Ostra Brama” Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Mikuliszkami Bitwa pod Graużyszkami Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy