Gołąbek kunowy

Gołąbek kunowy

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gołąbkowce
Rodzina	gołąbkowate
Rodzaj	gołąbek
Gatunek	gołąbek kunowy
Nazwa systematyczna
Russula mustelina Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 351 (1838)
Zasięg
Zasięg w Europie
Multimedia w Wikimedia Commons

Gołąbek kunowy (Russula mustelina Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy opisał go Elias Fries w 1838 r.^[1] Synonimy^[2]:

• Russula mustelina var. fulva Bon 1986
• Russula mustelina var. iodiolens Bon & H. Robert 1985

Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5–15 cm. Jest masywny i grubomięsisty, za młodu półkulisty, później łukowaty, w końcu płaski. Kolor od żółtobrązowego poprzez rdzawobrązowy do ciemnobrązowego, nigdy jednak nie występują odcienie koloru czerwonego. Skórka gładka, podczas suchej pogody sucha i matowa, podczas wilgotnej śliska i błyszcząca^[4]. Często przybrudzona jest cząstkami ziemi i ściółki leśnej (kapelusze rozwijają się dość głęboko w ziemi, a następnie rosnąc „brudzą się” cząstkami ziemi i ściółki)^[5].

Blaszki

Kruche, kremowożółte, czasami z brudnożółtymi plamkami, dość gęste^[5]. Przy trzonie kapelusza są wąskie, a przy jego brzegu szeroko zaokrąglone^[4].

Trzon

Wysokość 4–6 cm, grubość 2–3 cm. Za młodu jest pałkowato zgrubiały, potem walcowaty^[4]. Jest masywny, koloru bladoochrowego, w środku już za młodu pusty^[5].

Miąższ

Biały, twardy z czasem brązowiejący, bardzo ścisły i ciężki. Smak łagodny, zapach słaby^[5].

Cechy mikroskopowe

Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki o kształcie od kulistego do elipsoidalnego i rozmiarach 7–11 × 6–7 μm. Na powierzchni posiadają wyraźne grzebienie i niskie, tępe brodawki połączone rodzajem siateczki. Podstawki o rozmiarze 50-70 × 6 μm. Tępe lub wrzecionowate cystydy mają rozmiar 100 × 12 μm. Często posiadają kończyk na szczycie. Strzępki skorki są grube, przewody mleczne nieliczne^[6].

Gatunki podobne

Dzięki charakterystycznej brązowej barwie (podobnej do prawdziwka) i masywnemu owocnikowi jest dość łatwy do rozpoznania^[7]. Podobny nieco jest gołąbek śmierdzący (Russula foetens), odróżnia go jednak duszący i nieprzyjemny zapach^[8]. Gołąbka kunowego można też pomylić z jadalnym gołąbkiem brudnożółtym (Russula ochroleuca). Nieco podobny jest także gołąbek słodkawy (Russula integra) rosnący na glebach wapiennych^[5].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie, Ameryce Północnej i Środkowej^[9]. W Polsce jego rozprzestrzenienie nie jest dokładnie zbadane, nie jest jednak rzadki, w piśmiennictwie mykologicznym opisano wiele jego stanowisk^[3]. Częściej występuje w górach i na pogórzu^[7].

Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach iglastych i mieszanych, pod jodłami, bukami, świerkami i sosnami, najczęściej jednak pod świerkami. Owocniki pojawiają się od sierpnia do października^[3]. Preferuje kwaśne gleby; miejscami jest pospolity i masowo owocujący^[5]. Rośnie częściowo pod ziemią, stąd też jego kapelusze przybrudzone są ściółką i ziemią^[4].

Znaczenie

Smaczny i wydajny grzyb jadalny. Dla grzybiarzy jest cenny również z tego powodu, że jego miąższ nigdy nie jest zaczerwiony^[5].

Przypisy