Elżbieta Stuart
elektorowa Palatynatu | |||
Okres | od 14 lutego 1613 | ||
---|---|---|---|
Jako żona | Fryderyka V Zimowego | ||
Poprzedniczka | |||
Następczyni | Elżbieta Lotaryńska | ||
królowa Czech | |||
Okres | od 26 sierpnia 1619 | ||
Jako żona | Fryderyka Zimowego | ||
Koronacja | 7 listopada 1619 | ||
Poprzedniczka | Anna Tyrolska | ||
Następczyni | Eleonora Gonzaga | ||
Dane biograficzne | |||
Dynastia | Stuartowie | ||
Data i miejsce urodzenia | 19 sierpnia 1596 | ||
Data i miejsce śmierci | 13 lutego 1662 | ||
Przyczyna śmierci | |||
Data pogrzebu | |||
Miejsce spoczynku | |||
Ojciec | |||
Matka | |||
Mąż | Fryderyk V | ||
Dzieci | Fryderyk Henryk, | ||
|
Elżbieta Stuart (ur. 19 sierpnia 1596 w Dunfermline, zm. 13 lutego 1662 w Londynie) – księżniczka angielska i szkocka, elektorowa Palatynatu Reńskiego, królowa Czech.
Urodziła się w pałacu Falkland, w Fife, jako najstarsza córka króla Szkocji i późniejszego króla Anglii – Jakuba Stuarta, i królowej Anny Duńskiej. Była starszą siostrą późniejszego króla Karola I. Po wymarciu dynastii Stuartów w 1714 tron Anglii odziedziczyli jej bezpośredni potomkowie – władcy Hanoweru (dynastia hanowerska).
Elżbieta została nazwana na cześć królowej Anglii – Elżbiety I, ponieważ jej ojciec chciał przypochlebić się starej władczyni, po której śmierci miał nadzieję odziedziczyć królestwo. Kiedy Elżbieta miała 6 lat, w 1603, jej sławna imienniczka zmarła i ojciec rzeczywiście został królem Anglii, a to uczyniło z jego małej córki atrakcyjną kandydatkę na żonę.
Małżeństwo
14 lutego 1613 poślubiła Fryderyka V, elektora Palatynatu Reńskiego, i zamieszkała w Heidelbergu. Fryderyk był dowódcą protestanckiego przymierza w Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego, znanego jako Unia Ewangelicka. Elżbieta została jego żoną, aby przypieczętować przyjaźń jej ojca z protestanckimi książętami niemieckimi. Elżbieta i Fryderyk mieli 13 dzieci:
- Fryderyka Henryka (1614–1629),
- Karola Ludwika (1617–1680), od 1648 elektora Palatynatu,
- Elżbietę (1618–1680), opatkę klasztoru, filozofkę i korespondentkę Kartezjusza,
- Ruperta (1619–1682), bohatera Angielskiej Wojny Domowej,
- Maurycego (1620–1652), który brał udział w Angielskiej Wojnie Domowej,
- Luizę Hollandynę (1622–1709),
- Ludwika (1624–1625),
- Edwarda (1625–1663) – hrabiego palatyna i księcia Palatynatu-Simmern,
- Henriettę Marię (1626–1651),
- Jana Filipa Fryderyka (1627–1650),
- Charlottę (1628–1631),
- Zofię (1630–1714), żonę Ernesta Augusta elektora Hanoweru, matkę Jerzego I Hanowerskiego – króla Wielkiej Brytanii i Irlandii,
- Gustawa Adolfa (1632–1641).
Zimowa Królowa
W 1619 Fryderykowi zaoferowano koronę Czech, a ten się zgodził. Rządził jednak bardzo krótko i Elżbieta stała się znana jako Zimowa królowa. Czasem zwano ją również Królową Serc, ponieważ była bardzo popularna. Para zmuszona została do udania się na wygnanie i zamieszkała w Hadze, gdzie w 1632 Fryderyk zmarł.
Elżbieta pozostała w Holandii, nawet po tym, jak jej syn, Karol I Ludwik, odziedziczył stanowisko swojego ojca jako elektor Palatynatu Reńskiego w 1648. Po restauracji monarchii Stuartów w Anglii Elżbieta udała się do Londynu w odwiedziny do swojego bratanka, Karola II, i tam zmarła.
Jej córka znana później jako Zofia Hanowerska i jej potomkowie, na mocy angielskiego Act of Settlement z 1701 r. zostali następcami tronu angielskiego, tak więc wszyscy królowie Wielkiej Brytanii, począwszy od Jerzego I Hanowerskiego, są potomkami Elżbiety Stuart.
- ISNI: 0000000080907163
- VIAF: 11125150
- ULAN: 500373201
- LCCN: n79082334
- GND: 119352540
- LIBRIS: 86lnpjqs5cjs6c7
- BnF: 16986514q
- SUDOC: 116033622
- SBN: IEIV125564
- NLA: 35063649
- NKC: jo2012695344, jn20000700036
- BNE: XX1484500
- NTA: 071147748
- CiNii: DA13944178
- Open Library: OL2273513A
- PLWABN: 9810702877205606
- NUKAT: n2003061709
- OBIN: 8638
- J9U: 987007272476805171
- LNB: 000318894
- Britannica: biography/Elizabeth-Stuart
- NE.se: elisabet-(1596-1662-drottning-av-böhmen)
- SNL: Elisabeth_-_kurfyrstinne_av_Pfalz
- Catalana: 0023815