Cymelia

Ten artykuł od 2010-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Cymelia albo cimelia^[1] (gr. κειμήλιον keimēlion „nieruchomość, kosztowność, skarb, klejnot”) – zbiory lub obiekty o szczególnej wartości^[1], odpowiednio chronione i przechowywane; najcenniejsze druki i rękopisy w bibliotece, wydzielone z zasobów i specjalnie chronione^[1]; rzadziej pisma i druki zakazane tzw. prohibita.

Status cymelium mogą uzyskać wszystkie rodzaje dokumentów bibliotecznych, rękopisy, druki, ryciny, fotografie, mapy i muzykalia wyróżniające się formą, treścią, pochodzeniem lub wiekiem. Mogą stanowić część cennych kolekcji lub być pamiątkami po wybitnych osobistościach.

Do cymeliów zaliczyć można: zwoje i kodeksy papirusowe i pergaminowe, dzieła sławnych drukarni (np. Aldiny, Elzewiry), autografy, druki i rękopisy o szczególnych walorach artystycznych, istotne dokumenty świadczące o przemianach społecznych, naukowych czy ideowych, obiekty o nietypowym formacie oraz materiale łatwym do uszkodzenia.

W Polsce zaliczamy do nich między innymi: kodeksy rękopiśmienne, najstarsze druki, polonika z XVI w., cenne grupy pism z późniejszych okresów (np. literatura ariańska), fragmenty ciekawych zbiorów (np. Volsciana, biblioteka Zygmunta Augusta), a także książki, wybierane pod kątem rzadkości występowania (np. prasa konspiracyjna).

Oryginały udostępniane są w czytelniach zbiorów specjalnych bibliotek. Dostęp do nich jest zarezerwowany na ogół dla ściśle określonej kadry bibliotecznej i naukowej. Dostępne są również kopie w postaci fotokopii, mikrofilmów lub w wersji cyfrowej^[2]. Cymelia często prezentowane są jako obiekty muzealne.

Niekiedy w bibliotece tworzone są specjalne działy, w których umieszcza się cymelia (np. dział „rzadkich książek” w Związku Radzieckim i "rezerwy" w Belgii).

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia wiedzy o książce, red. Aleksander Birkenmajer, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1971
• Encyklopedia książki, AnnaA. Żbikowska-Migoń, MartaM. Skalska-Zlat, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017, ISBN 978-83-229-3543-9, OCLC 995622348 .brak strony (książka)

Linki zewnętrzne

Nad złoto droższe. Skarby Biblioteki Narodowej