Charciabałda

Charciabałda

wieś
Charciabałda
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	ostrołęcki
Gmina	Myszyniec
Liczba ludności (2021)	152[2]
Strefa numeracyjna	29
Kod pocztowy	07-430[3]
Tablice rejestracyjne	WOS
SIMC	0514868[4]
Położenie na mapie gminy Myszyniec Charciabałda
Położenie na mapie Polski Charciabałda
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Charciabałda
Położenie na mapie powiatu ostrołęckiego Charciabałda
53°20′18″N 21°16′41″E/53,338333 21,278056[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Charciabałda – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ostrołęckim, w gminie Myszyniec^[4][5].

Położenie

Miejscowość o rozproszonej zabudowie leży na Równinie Kurpiowskiej, w sąsiedztwie dużych kompleksów leśnych Puszczy Zielonej^[6]. Graniczy z rezerwatem przyrody Czarnia^[6], chroniącym starodrzew dawnych borów, gdzie można jeszcze zobaczyć niejedną barć z czasów, kiedy słynne było tu bartnictwo^{[potrzebny przypis]}

Historia

Miejscowość tę założył w 1782 r., na mocy nadania gruntów panu Olendrowi, starosta ostrołęcki Antoni Małachowski^[7].

^{[potrzebny przypis]}

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 214 osób, 209 było wyznania rzymskokatolickiego a 5 mojżeszowego. Jednocześnie 209 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, a 5 żydowską. Było tu 35 budynków mieszkalnych^[8]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Myszyńcu. Podlegała pod Sąd Grodzki w Myszyńcu i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w m. Czarnia^[9].

W wyniku agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 tereny byłej gminy znalazły się pod okupacją niemiecką i do wyzwolenia weszła w skład Landkreis Scharfenwiese, Regierungsbezirk Zichenau III Rzeszy^[10].

Nocą 2/3 października 1944 wojska niemieckie wkroczyły do wsi w poszukiwaniu partyzantów, którzy ukryli się w kilku okolicznych wsiach z powodu zbyt dużego nagromadzenia wojsk niemieckich w strefie przyfrontowej. W zabudowaniach należących do Józefa Olendra w Charcibałdze ukrywał się dowódca IV Rejonu AK Myszyniec, Obwodu Ostrołęka, Okręgu Białystok komendant Kazimierz Stefanowicz "As". Wraz z nim przebywał także Stanisław Stefanowicz "Nemo", porucznik oddziału AK, dowódca kompanii Myszyniec. Kiedy Niemcy podpalili zabudowania na posesji gospodarza u którego się ukrywali, Kazimierz Stefanowicz zdołał zbiec, ale Stanisław został zastrzelony i zginął na miejscu. Józef Olender najprawdopodobniej zginął w obozie koncentracyjnym Stutthof, choć brakuje dokumentacji potwierdzającej jego pobyt. Informacje o miejscu pobytu dowódców, Niemcy uzyskali od pochwyconego partyzanta Ryszarda Tokarskiego "Rysia", od którego wymusili zeznania^[11].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

Nazwa

W 1880 podawano nazwę rozdzielną Charcia Bałda^[12]. Nieco starsza nazwa tej miejscowości to Charecobałd, którą podaje Oskar Kolberg w Mazowsze cz. IV. Mazowsze Stare. Kurpie, spotyka się również nazwę Charcibałda.

Demografia

W XXI wieku wieś poważnie się wyludnia^[13][2].

Liczba mieszkańców miejscowości na przestrzeni lat:

• 1827 – 63^[12]
• przed 1880 – 227^[12]
• 1921 – 214^[8]
• 2011 – 364^[13]
• 2021 – 152^[2]

Zabytki

Rejestr Narodowego Instytutu Dziedzictwa nie ujawnia żadnych zabytków na terenie miejscowości^[14]. W miejscowości znajdują się m.in. drewniane chałupy: nr 2 z pocz. XX w i nr 31 z poł. XIX w.^[6]

Religia

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Trójcy Przenajświętszej w Myszyńcu^[15].

Nawiązania

Bronisław Kazimierz Przybylski nazwę tej miejscowości zamieścił w tytule utworu w Czterech Nokturnach Kurpiowskich – pt. Ciemna noc nad Charcibałdą^[16]. O miejscowości tej także śpiewa np. zespół No To Co w piosence pt. Dokąd jedziecie Panie Michale?

Przypisy