Buccinidae

Buccinidae[1]
Rafinesque, 1815
Ilustracja
Trąbik zwyczajny (Buccinum undatum) – przedstawiciel rodzaju typowego
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

ślimaki

Podgromada

Caenogastropoda

Rząd

Neogastropoda

Nadrodzina

Buccinoidea

Rodzina

Buccinidae

Synonimy
  • Buccinulidae Finlay, 1928[1]
  • Neptuneidae Stimpson, 1865[1]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Buccinidae – rodzina morskich ślimaków z rzędu Neogastropoda. Jej przedstawiciele są szeroko rozpowszechnieni w morzach stref umiarkowanego i chłodnego klimatu. Zaliczanych jest do niej około 500 gatunków (włącznie z gatunkami kopalnymi)[2]. Niektóre gatunki mają znaczenie gospodarcze.

Cechy morfologiczne

Muszla o różnej wielkości, od małych po duże, mają kształt wrzecionowaty lub owalny. Skrętka ostro zakończona, wzniesiona, ostatni skręt jest rozdęty. Otwór muszli często o pofalowanych brzegach. Powierzchnia muszli jest gładka lub pokryta poprzecznymi i spiralnymi żebrami. Wrzeciono jest zazwyczaj gładkie. Rynna syfonalna jest krótka, u niektórych gatunków występuje głęboki dołek osiowy. Muszla z grubym periostrakum. Ślimaki zaopatrzone w wieczko konchiolinowe[3]. Noga jest duża, a ryjek długi. Oczy są położone u podstawy czułków[3].

Występowanie

Przedstawiciele rodziny są szeroko rozprzestrzenione w litoralu mórz strefy umiarkowanej i chłodnej na półkuli północnej[3][4].

Są wszystkożercami, polują na bezkręgowce bentosowe (głównie małże, skorupiaki), żerują na padlinie. Mają wyczulony zmysł węchu (chemorecepcja), pozwalający odnajdywać miejsca, w których znajduje się rozkładające się mięso. Są aktywne głównie nocą, za dnia szukają ukrycia w zakamarkach dna, wśród koralowców[3].

Jaja składają w pakietach, otoczonych rogowymi kapsułkami. Rozwijające się zarodki mogą zjadać jaja sąsiadujące w pakiecie[3].

Interakcje międzygatunkowe

Przedstawiciele rodziny są chętnie zjadane przez ryby, także te ważne pod względem gospodarczym (np. wątłusz Gadus morhua, łupacz (Melanogrammus aeglefinus))[3]. Niektóre gatunki są poławiane przez człowieka w celach konsumpcyjnych[4].

Systematyka

Muszla trąbika zwyczajnego
Muszla Neptunea
Puste muszle trąbika zwyczajnego bywają wykorzystywane przez kraby pustelniki, takie jak ten Pagurus bernhardus (Juist, Morze Północne, Niemcy).
Ugotowane trąbiki po wyjęciu z muszli

Rodzinę wyróżnił Rafinesque w 1815 roku. Rodzajem typowym jest rodzaj Buccinum[5]. Do rodziny należy około 500 gatunków ślimaków morskich, zebranych w kilkudziesięciu rodzajach. W piśmiennictwie polskim określane są czasami jako trąbiki[3].

W 2017 roku Bouchet i inni podzielili rodzinę na następujące podrodziny[6]:

  • Buccininae Rafinesque, 1815
    • plemię Ancistrolepidini Habe & Sato, 1973
    • plemię Buccinini Rafinesque, 1815
    • plemię Colini Gray, 1857
    • plemię Cominellini Gray, 1857
    • plemię Liomesini P. Fischer, 1884
    • plemię Parancistrolepidini Habe, 1972
    • plemię Prosiphonini Powell, 1951
  • Beringiinae Golikov & Starobogatov, 1975
  • Buccinulinae Finlay, 1928
  • Busyconinae Wade, 1917 (1867)
    • plemię Busyconini Wade, 1917 (1867)
    • plemię Busycotypini Petuch, 1994
  • Donovaniinae Casey, 1904
  • Siphonaliinae Finlay, 1928

Wyróżniana jeszcze na początku XXI wieku podrodzina Pisaniinae Gray, 1857[7] została w tejże publikacji podniesiona do rangi osobnej rodziny (Pisaniidae)[6]. Już w 2022 roku Kantor i inni dokonali jednak kolejnej rewizji Buccinidae, wydzielając z niej m.in. rodziny Busyconidae, Cominellidae, Colidae i Prosiphonidae oraz nowo opisane Eosiphonidae, Retimohniidae i Chauvetiidae[8]. Obecny podział Buccinidae na podrodziny wygląda następująco[2][8]:

  • Beringiinae Golikov & Starobogatov, 1975
  • Buccininae Rafinesque, 1815
  • Liomesinae P. Fischer, 1884
  • Neptuneinae Stimpson, 1865
  • Truncariinae Cossmann, 1901
  • Parancistrolepidinae Habe, 1972
  • Siphonaliinae Finlay, 1928
  • Volutopsiinae Habe & Sato, 1973

Rodzaje

Do rodziny Buccinidae zalicza się obecnie (2024) następujące rodzaje[2]:

  • Aleutibuccinum J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
  • Aleutijapelion J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
  • Ancistrolepis Dall, 1895
  • Anomalisipho Dautzenberg & H. Fischer, 1912
  • Aulacofusus Dall, 1918
  • Bathyancistrolepis T. Habe & Ki. Ito, 1968
  • Bayerius Olsson, 1971
  • Beringius Dall, 1887
  • Boreancistrolepis J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
  • Buccinum Linnaeus, 1758
  • Castaneobuccinum J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
  • Clinopegma U. S. Grant & Gale, 1931
  • Corneobuccinum A. N. Golikov & Gulbin, 1977
  • Crebrivolutopsius J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
  • Exiloberingius J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
  • Habevolutopsius Kantor, 1983
  • Helicofusus Dall, 1916
  • Japelion Dall, 1916
  • Japeuthria Iredale, 1918
  • Laevisipho J.H. McLean & R.N. Clark, 2023
  • Latisipho Dall, 1916
  • Liomesus W. Stimpson, 1865
  • Lussivolutopsius Kantor, 1983
  • Metajapelion Goryachev, 1987
  • Mohnia Friele, 1879
  • Neancistrolepis T. Habe & Sato, 1973
  • Neoberingius Habe & Ki. Ito, 1965
  • Neptunea Röding, 1798
  • Parancistrolepis Azuma, 1965
  • Pararetifusus Kosuge, 1967
  • Phaenomenella Fraussen & Hadorn, 2006
  • Plicibuccinum A.N. Golikov & Gulbin, 1977
  • Plicifusus Dall, 1902
  • Pseudoliomesus T. Habe & Sato, 1973
  • Pyrulofusus Mörch, 1869
  • Siphonalia A. Adams, 1863
  • Sulcosinus Dall, 1895
  • Thalassoplanes Dall, 1908
  • Troschelia Mörch, 1876
  • Truncaria A. Adams & Reeve, 1850
  • Volutharpa P. Fischer, 1856
  • Volutopsius Mörch, 1857

oraz rodzaje wymarłe, znane tylko ze szczątków kopalnych[2]:

  • Accidenticulabrum Vermeij, 2000 †
  • Bruclarkia Stewart, 1926 †
  • Buccinofusus Conrad, 1866 †
  • Cosnia Kollmann, 2005 †
  • Eripachya Gabb, 1869 †
  • Hilda R. Hoernes & Auinger, 1884 †
  • Laevibuccinum Conrad, 1865 †
  • Neosconsia Olsson, 1964 †
  • Phoracanthus K. Martin, 1914 †
  • Terebrifusus Conrad, 1865 †

Przypisy

  1. ↑ a b c Buccinidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System  (ang.).
  2. ↑ a b c d MolluscaBase eds., Buccinidae Rafinesque, 1815, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-04-16]  (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g Rafał Wąsowski: Muszle: przewodnik. Warszawa: MULTICO, 2000, s. 178. ISBN 83-7073-250-X.
  4. ↑ a b Peter S. Dance: Muszle. Warszawa: Wiedza i Życie S.A., 1998, s. 128. ISBN 83-7184-921-4.
  5. ↑ Welter Schultes, F.: Family summary for Buccinidae. AnimalBase, 2013. [dostęp 2015-12-01]. (ang.).
  6. ↑ a b PhilippeP. Bouchet PhilippeP. i inni, Revised Classification, Nomenclator and Typification of Gastropod and Monoplacophoran Families, „Malacologia”, 61 (1–2), 2017, s. 1–526, DOI: 10.4002/040.061.0201  (ang.).
  7. ↑ Philippe Bouchet, Jean-Pierre Rocroi. Classification and nomenclator of gastropod families. „Malacologia: International Journal of Malacology”. 47 (1–2), s. 1–397, 2005. ISSN 0076-2997. (ang.). 
  8. ↑ a b Yuri I.Y.I. Kantor Yuri I.Y.I. i inni, Molecular phylogeny and revised classification of the Buccinoidea (Neogastropoda), „Zoological Journal of the Linnean Society”, 194 (3), 2022, s. 789–857, DOI: 10.1093/zoolinnean/zlab031  (ang.).
  • J9U: 987007292541005171
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 2448
  • GBIF: 2696
  • identyfikator iNaturalist: 83329
  • ITIS: 73726
  • NCBI: 37796
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 59409