Spreekbeurt

Een spreekbeurt is in het onderwijs een toespraak of presentatie, waarbij niet de leraar, maar meestal één leerling voor de klas staat. Het is ook mogelijk dat een klein groepje leerlingen een spreekbeurt houdt.

Vorm

De bedoeling van een spreekbeurt is dat de leerling een korte monoloog voert, over een zelf of door de docent bepaald onderwerp. Vooral in het basisonderwijs is de keuze vrij en deze spreekbeurten gaan dan ook vooral over wat de leerling bezighoudt, zoals tekenfilms, sprookjesfiguren of dieren, maar ook ziekte of een land. In het voortgezet onderwijs worden vooral voor het vak Nederlands spreekbeurten gegeven. Met name in de bovenbouw heeft de spreekbeurt dan de vorm van een beschouwing, betoog of literaire bespreking.

De andere leerlingen in de klas hebben vaak na afloop van de spreekbeurt de gelegenheid vragen te stellen over het betreffende onderwerp, waarbij leerlingen hun kennis van het onderwerp kunnen tonen en een discussie kunnen voeren.

Voorafgaand aan de spreekbeurt zoekt de leerling informatie op over het te bespreken onderwerp. De leerling kan zijn spreekbeurt verfraaien door in die tijd bijvoorbeeld foto's of tekeningen op te zoeken die als voorbeeld en verduidelijking dienen. Tijdens het houden van de spreekbeurt kunnen deze dan getoond of uitgedeeld worden. Zo kan bijvoorbeeld een poster met een foto worden opgehangen of tegenwoordig ook via de computer op een digitaal schoolbord worden getoond, of kunnen folders worden rondgedeeld.

Doel en plaats binnen het onderwijs

Het doel van een spreekbeurt is dat de leerling leert zelf informatie op te zoeken en te verwerken tot een beknopt en volledig verhaal en leert te spreken voor een groep. Bij de spreekbeurt let de docent ook op taalgebruik en presentatie, en of de leerling in staat is geweest zijn medeleerlingen iets over het besproken onderwerp bij te brengen. De leraar kan nagaan of de leerling zich in het onderwerp heeft verdiept door extra vragen te stellen.

In het voortgezet of secundair onderwijs kan een spreekbeurt ook tot doel hebben de leerling meer inzicht in een onderwerp te geven, doordat een onderwerp vanuit een ander perspectief belicht wordt. Vaak is het bij het voortgezet onderwijs een actueel onderwerp.

Leerlingen houden gedurende een schooljaar meestal slechts enkele spreekbeurten. Soms is dit vanwege een schoolproject. Een leerling is van tevoren op de hoogte, wanneer hij een spreekbeurt moet houden.