Flory Jagoda

Flory Jagoda
Flory Jagoda in 2002
Algemene informatie
Geboortenaam Flora Papo
Geboren 21 december 1923
Geboorteplaats Sarajevo
Overleden 29 januari 2021
Overlijdensplaats Alexandria
Werk
Genre(s) sefardische muziek, sevdah
Beroep musicus, zanger, songwriter
Instrument(en) zang, gitaar, accordeon
(en) AllMusic-profiel
(en) Discogs-profiel
(en) IMDb-profiel
(en) Last.fm-profiel
(en) MusicBrainz-profiel
Portaal  Portaalicoon   Muziek

Flory Jagoda (Flory Papo, Sarajevo, 21 december 1923 - Alexandria (Virginia), 29 januari 2021) was een Amerikaans gitarist, accordeonist, zangeres en liedschrijver van Bosnisch-Joodse afkomst.[1]

Jagoda speelde een belangrijke rol bij het behoud en de heropleving van de sefardische muzikale traditie. Ze was een invloedrijk zangeres en songwriter die generaties na haar inspireerde om ook sefardische liederen te zingen.[2][3][4][5]

Het bekendste lied van Jagoda is het Chanoeka-lied Ocho Kandelikas (acht kaarsjes). Dit lied werd gecoverd door vele artiesten, waaronder Idina Menzel, Theodore Bikel, Erran Baron Cohen & Yasmin Levy, Noam Vazana en Sarah Aroeste.[1][6][7][8][9][10]

Biografie

Flory Papo werd in 1923 geboren in Sarajevo, toen de hoofdstad van Joegoslavië. Haar ouders scheidden van elkaar toen Flory nog een baby was. Haar moeder verhuisde met Flory naar Vlasenica. Flory woonde daar een aantal jaren bij haar grootouders. Flory sprak thuis Ladino, de taal van de Sefardische Joden. Ze leerde liedjes van haar nona (grootmoeder), zowel sefardische liedjes als sevdalinkas (Bosnische volksliedjes). Toen Flory 10 jaar oud was, verhuisde ze naar Zagreb om bij haar moeder en stiefvader te wonen. Haar stiefvader kocht een accordeon voor haar.[1][6]

Toen de nazi's in 1941 Joegoslavië binnenvielen, vluchtte Flory naar Split. Daar werd ze herenigd met haar ouders. Datzelfde jaar werden ze samen met andere Joodse vluchtelingen naar het eiland Korčula gestuurd. Toen de nazi´s in 1943 Korčula naderden, vluchtten Flory en haar ouders per boot naar Bari in Italië. Hier leerde Flory de Amerikaans-Joodse militair Harry Jagoda kennen. Ze trouwden en verhuisden na de Tweede Wereldoorlog naar de Verenigde Staten.[1]

Na de oorlog kwam Jagoda te weten dat de meeste van haar familieleden de Holocaust niet hadden overleefd. 42 familieleden, waaronder haar grootmoeder, werden vermoord en begraven in een massagraf.[11]

Jagoda gaf in de Verenigde Staten les en trad op. Maar ze zong lang geen sefardische muziek. Haar moeder wilde geen sefardische muziek meer horen, muziek die voor haar verbonden was met het verleden.[6]

Na het overlijden van haar moeder en stiefvader in de jaren 1970 ging Jagoda weer sefardische muziek maken. Ze schreef de liedjes uit die ze van haar oma had geleerd, en bracht een boek uit met liedjes uit haar jeugd en verhalen over haar familiegeschiedenis. Ook droeg ze haar kennis van sefardische muziek over aan andere zangers en musici, waaronder haar eigen kinderen en kleinkinderen. Hiermee hield ze de tradities van haar familie en de herinnering aan haar familie levend. [1][12][13][14]

Jagoda bracht verschillende albums uit, waaronder een album met liedjes van haar grootmoeder (Kantikas Di Mi Nona) en een album met eigen sefardische liedjes (La Nona Kanta). Ze gaf optredens op folkfestivals, synagoges en universiteiten in de Verenigde Staten en Europa. In haar zangstijl, met veel trillingen en versieringen, was de invloed van haar sevdah-achtergrond te horen.[1][14][11]

In 2002 ontving Jagoda de National Heritage Fellowship van de National Endowment for the Arts, de hoogste eer in de Verenigde Staten voor volksmuziek en traditionele kunst. Er zijn 2 documentaires gemaakt over Flory Jagoda: The Key from Spain (2002) en Flory's Flame (2014).[11][15]

Jagoda overleed in 2021 op 97-jarige leeftijd.[1]

Discografie

  • Kantikas Di Mi Nona (1988)
  • Memories of Sarajevo
  • La Nona Kanta (1992)
  • Arvoliko (2006)
  • Kantikas de amor i vida: Sephardic Duets (2006)

Bibliografie

The Flory Jagoda Songbook: Memories of Sarajevo. (1993, New York, Tara Publications)

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ a b c d e f g (en) Richard Sandomir, "Flory Jagoda, Keeper of Sephardic Music Tradition, Dies at 97", The New York Times, 14 maart 2021.
  2. ↑ (en) Judith Cohen & Simon Broughton (red.) (november 1999). The Rough Guide to World Music, Volume 1: Africa, Europe and the Middle East. Rough Guides, p. 376. ISBN 1858286352.
  3. ↑ (en) OBITUARIES. Songlines, mei 2021
  4. ↑ (en) Sarah Aroeste, Flory Jagoda Dedicated Her Life to Preserving Ladino Music—and Inspired Me to Do the Same. esefarad.com (3 februari 2021). Gearchiveerd op 14 december 2023. Geraadpleegd op 13 december 2023.
  5. ↑ (en) Broughton, Simon (Jan/feb 2020). Aviva Chernick - La Serena. Songlines 2020
  6. ↑ a b c (en) Anastasia Tsioulcas, "Remembering Flory Jagoda, Who Preserved Sephardic Jewish Music And Language", NPR, 12 februari 2021. Gearchiveerd op 11 december 2023. Geraadpleegd op 11 december 2023.
  7. ↑ (en) Various Artists - A Taste of Chanukah. Allmusic. Gearchiveerd op 11 december 2023. Geraadpleegd op 11 december 2023.
  8. ↑ (en) By Rami Even-Esh, 8 Great Hanukkah Songs for 2021. billboard.com (12 februari 2021). Gearchiveerd op 13 december 2023. Geraadpleegd op 13 december 2023.
  9. ↑ De eerste avond - Chanoeka 2021. eo.nl. Gearchiveerd op 13 december 2023. Geraadpleegd op 13 december 2023.
  10. ↑ (en) Leo Davidson, Joy to the world. The Jerusalem Post (23 december 2008). Gearchiveerd op 14 december 2023. Geraadpleegd op 14 december 2023.
  11. ↑ a b c (en) Ryan Di Corpo, "Flory Jagoda, flame-keeper of traditional Sephardic music, dies at 97", The Washington Post, 9 februari 2021.
  12. ↑ (en) Catherine Wojtanowski, Jagoda (Kabilio), Flory. Grove Music Online. Oxford University Press (26 november 2013). Geraadpleegd op 16 december 2023.
  13. ↑ (en) Sephardic Musician and Composer Flory Jagoda Dies at 97. worldmusiccentral.org (2 februari 2021). Gearchiveerd op 16 december 2023. Geraadpleegd op 16 december 2023.
  14. ↑ a b (en) TEA IVANOVIĆ, "Flory Jagoda: The Sarajevo-born Diva of Sephardic Music", Oslobođenje, 22 augustus 2019. Geraadpleegd op 14 december 2023.
  15. ↑ (en) Flory Jagoda. arts.gov. Gearchiveerd op 11 december 2023.