Bonkelaar

Een bonkelaar is een aandrijfwiel van een emmerbaggermolen. Vanwege het geluid dat de emmers maken bij het passeren van het aandrijfwiel wordt dit aandrijfwiel "bonkelaar" genoemd. De naam bonkelaar wordt zowel in de baggerwereld als bij molens gebruikt.

Bij een molen zit de bonkelaar op de koningsspil en wordt aangedreven door het bovenwiel. De bonkelaar is een kroonwiel, omdat de kammen dwars, als een soort kroon, in het wiel zitten. Bonkelaars in molens in het noorden van Nederland hebben vaak een conische bonkelaar. Bij een oliemolen kan er zowel een boven- als onderbonkelaar op de koningsspil zitten, waarbij de onderbonkelaar het wentelwiel aandrijft. Bij een wipmolen komt ook een onderbonkelaar voor, die de vijzel aandrijft.

Bij een kammenluiwerk zit op de koningsspil ook nog de luibonkelaar voor het aandrijven van het luiwerk.

  • Bonkelaar van de molen het Hert
    Bonkelaar van de molen het Hert
  • Onderbonkelaar (meest rechtsmidden) van de Holtense oliemolen
    Onderbonkelaar (meest rechtsmidden) van de Holtense oliemolen
  • Conische bonkelaar van de Walderveense molen
    Conische bonkelaar van de Walderveense molen
  • Bonkelaar met bovenwiel van De Engel
    Bonkelaar met bovenwiel van De Engel
  • Bonkelaar met daaronder de luibonkelaar van de Concordiamolen
    Bonkelaar met daaronder de luibonkelaar van de Concordiamolen