Aardopwarmingsvermogen

Aardopwarmingsvermogen is een aanduiding voor de mate waarin een broeikasgas kan bijdragen tot de klimaatopwarming. De internationaal gebruikte afkorting is GWP (van global warming potential). Het is een relatieve maat, die het aardopwarmingsvermogen van een broeikasgas aangeeft vergeleken met dat van koolstofdioxide (CO2); meer bepaald, het opwarmingsvermogen in een periode van 100 jaar van 1 kg van het gas ten opzichte van 1 kg CO2. Minder vaak worden ook de perioden 20 en 500 jaar gebruikt.[1]

Het aardopwarmingsvermogen is afhankelijk van de gebruikte tijdsperiode; voor sommige gassen vergroot het wanneer een langere tijdsperiode wordt beschouwd, voor andere gassen verkleint het; dit hangt af van de levensduur van de gassen in de atmosfeer. De snelheid waarmee de concentratie van een gas in de atmosfeer vermindert in de tijd is niet altijd even goed bekend en daarom zijn niet alle waarden van het aardopwarmingsvermogen even betrouwbaar.

Ook is het afhankelijk van in welk deel van het spectrum een gas absorbeert. Als een ander gas op dezelfde plaats actief is, zal er minder straling over blijven om te absorberen en zal de GWP dus lager zijn.

Het aardopwarmingsvermogen van koolstofdioxide is per definitie gelijk aan 1.

Aardopwarmingsvermogen van enkele broeikasgassen

De berekende GWP-waarden voor broeikasgassen worden gepubliceerd in de rapporten van de Intergouvernementele Werkgroep inzake Klimaatverandering (IPCC)[2]. Enkele waarden die in het rapport van 2007[3] en 2013[1] werden gepubliceerd, zijn hieronder weergegeven:

Eenvoudige gassen

Stofnaam Chemische formule Aardopwarmingsvermogen (waarden 2007 tussen haakjes)
koolstofdioxide CO2 1 (1)
methaan CH4 28 (25)
distikstofoxide N2O 265 (298)

Gefluoreerde stoffen

Stofnaam Chemische formule Aardopwarmingsvermogen
Zwavelhexafluoride SF6 23500 (22.800)
fluorkoolwaterstoffen (HFK's)
HFK-23 CHF3 12 400 (14.800)
HFK-32 CH2F2 677 (675)
HFK-41 CH3F 116 (150)
HFK-125 C2HF5 3 170 (3500)
HFK-134a CH2FCF3 1300 (1430)
HFK-143a C2H3F3 4 800 (4 470)
HFK-152a C2H4F2 138 (124)
Perfluorkoolstoffen (PFK's)
Perfluormethaan CF4 6630 (7390)
Perfluorethaan C2F6 11 100 (12.200)
Perfluorpropaan C3F8 8 900 (8830)
Perfluorbutaan C4F10 9 200 (8860)
Perfluorcyclobutaan c-C4F8 9 540 (10.300)

Gechloreerde stoffen

Stofnaam Chemische formule Aardopwarmingsvermogen (waarden 2007 tussen haakjes)
Tetrachloorkoolstof CCl4 1730 (1400)
Dichloormethaan CH2Cl2 9 (8,7)
Monochloormethaan (methylchloride) CH3Cl 12 (13)

Gebromeerde stoffen

Stofnaam Chemische formule Aardopwarmingsvermogen (waarden 2007 tussen haakjes)
methylbromide CH3Br 2 (5)
Halon-1211 CBrClF2 4590 (1890)
Halon-1301 CBrF3 7800 (7140)

Ethers

Stofnaam Chemische formule Aardopwarmingsvermogen (waarden 2007 tussen haakjes)
dimethylether CH3OCH3 (1)
HFE-125 CHF2OCF3 12.400 (14.900)
HFE-134 CHF2OCHF2 5560 (6320)
HFE-143a CH3OCF3 523 (756)
Bronnen, noten en/of referenties
  1. a b Myhre, G., D. Shindell, F.-M. Bréon, W. Collins, J. Fuglestvedt, J. Huang, D. Koch, J.-F. Lamarque, D. Lee, B. Mendoza, T. Nakajima, A. Robock, G. Stephens, T. Takemura and H. Zhang, 2013: Anthropogenic and Natural Radiative Forcing. In: Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of WGI to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Stocker, T.F., D. Qin, G.-K. Plattner, M. Tignor, S.K. Allen, J. Boschung, A. Nauels, Y. Xia, V. Bex and P.M. Midgley (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA.
  2. GWP-waarden van 2001
  3. Hoofdstuk 2 van het rapport (Engels). Gearchiveerd op 11 november 2018.
· · Sjabloon bewerken
Algemeen:broeikasgas · klimaatverandering · klimaatcrisis · systeem Aarde · koolstofdioxide · stikstofoxiden · methaan · Most Affected People and Areas
Fenomenen:antropoceen · droogte · extreem weer · flitsdroogte · hittegolf · verwoestijning · waterschaarste · zeespiegelstijging · kantelpunten in het klimaat · klimaatvluchteling · terugtrekking van gletsjers sinds 1850 · global dimming · gat in de ozonlaag · massa-extinctie
Internationaal overleg:Akkoord van Kopenhagen · Akkoord van Parijs · Desertificatieverdrag · Europees systeem voor emissiehandel · Forests Now Declaration · Green Climate Fund · Intergovernmental Panel on Climate Change · Klimaatconferentie van Kopenhagen 2009 · Klimaatconferentie van Lima 2014 (COP-20) · Klimaatconferentie van Parijs 2015 (COP-21) · Klimaatconferentie van Marrakesh 2016 (COP-22) · Klimaatconferentie van Bonn 2017 (COP-23) · Klimaatconferentie van Katowice 2018 (COP24) · Klimaatconferentie van Madrid 2019 (COP25) · Klimaatconferentie van Glasgow 2021 (COP26) · Klimaatconferentie van Sharm-el-Sheikh 2022 (COP27) · Klimaatconferentie van Dubai (COP28) · Klimaatverdrag (UNFCCC) · Kyoto-protocol
Maatregelen:bebossing · BECCS · CO2-afvang en -opslag · CO2-belasting · duurzame ontwikkeling · emissiehandel · energiebesparing · energietransitie · Europese klimaatwet · geo-engineering · Green New Deal · kerosinetaks · klimaatadaptatie · klimaatmitigatie · klimaatneutraal · klimaatrechtspraak · klimaatwet · koolstofput · zonnestralingsbeheer
Metingen:Hockeystickcurve · Keelingcurve · Mauna Loa Observatorium · Ny-Ålesund · State of the Climate · Temperatuurstijging in het noordpoolgebied · Wereld Meteorologische Organisatie
Onderzoek:Algemeen circulatiemodel (ACM, GCM) · Climate Change Performance Index · Climate Action Tracker · Gaia-hypothese · IPCC-rapport 2014 · Lijst van klimaatwetenschappers · Planetaire grenzen · RCP scenario's · Stern Review · Tellus Institute
Overheidsprogramma's:Deltaprogramma · Energieakkoord voor duurzame groei · Energiebox · Europese Green Deal · Green New Deal · klimaatbos · klimaatnoodtoestand · Nationaal emissieplafond · Nederlandse Emissieautoriteit · Sigmaplan
Opinie en controverse:Climategate · Controverse over de opwarming van de Aarde · Koch Industries
Sociale actie & media:An Inconvenient Truth · Dikketruiendag en Warmetruiendag · Earth Hour · Earth Overshoot Day · Energy Survival · Klimaatactivist in de politiek (boek) · Klimaatrechtvaardigheid · Klimaatvisualisatie · Live Earth · pooljaar (2007-2009) · Vleesloze dag · Klimaatbeweging · Schoolstaking voor het klimaat · Greta Thunberg · Anuna De Wever · Het Klimaatboek · Extinction Rebellion · Grootouders voor het Klimaat