Lagomorpha

Lagomorpha
Pika, Ochotona princeps, di Taman Negara Sequoia
Pengelasan saintifik
Alam:
Animalia
Filum:
Chordata
Kelas:
Mammalia
Infrakelas:
Eutheria
Magnorder:
Boreoeutheria
Superorder:
Euarchontoglires
Order:
Lagomorpha

Brandt, 1855
Famili

Leporidae
Ochotonidae
Prolagidae (pupus)

Lagomorpha merupakan sebuah order mamalia yang terdiri daripada dua famili yang masih wujud, iaitu Leporidae (arnab), dan Ochotonidae (pika). Nama order ini berasal daripada bahasa Yunani, iaitu lagos (λαγός, "arnab") dan morphē (μορφή, "bentuk").

Walaupun mamalia ini menyerupai rodensia (order Rodentia) dan pernah dikelaskan sebagai satu superfamili dalam order itu sehingga awal abad ke-20, tetapi sekarang, Lagomorpha dikira sebagai order yang berasingan. Lagomorpha pernah sekali dianggap ramai sebagai bau-bau bacang dengan rodensia yang hanya serupa di luarannya.

Spesies-spesies Lagomorpha purba terawal seperti Eurymylus, berasal dari Asia Timur pada zaman akhir Paleosen atau awal Eosen.[1] Arnab purba mula-mula wujud pada akhir Eosen, kemudian cepat bertabur ke seluruh hemisfera utara, dan semakin panjang kaki belakangnya dan boleh meloncat. Pika pula mulai wujud lebih lewat, iaitu pada zaman Oligosen di Asia Timur.[2]

Sifat

Lagomorpha berbeza daripada rodensia kerana yang berikut:

  • mempunyai empat batang gigi acip di rahang atas (berbanding dua untuk Rodentia);
  • hampir kesemuanya adalah maun (berbeza dengan rodensia yang kebanyakannya memakan daging dan tumbuhan sekali; sedikit pengecualian bagi sebilangan kecil ahli famili Lepus dan Ochotona yang sekali-sekala memburu bangkai sebagai sumber makanan tambahan pada musim sejuk);[3][4][5]
  • kerandut jantan terletak di hadapan zakar (rodensia pula di belakang); dan
  • zakarnya tidak bertulang (bakulum).

Walaupun demikian, Lagomorpha menyerupai rodensia kerana giginya tumbuh sepanjang hayat, oleh itu ia perlu kerap mengunyah supaya gigi itu tidak tumbuh terlalu panjang.

Pengelasan

  • Order Lagomorpha Brandt 1885[6]
    • Famili Leporidae Fischer de Waldheim 1817 (arnab)
      • Subfamili Archaeolaginae
        • Genus †Archaeolagus Dice 1917
        • Genus †Hypolagus Dice 1917
        • Genus †Notolagus Wilson 1938
        • Genus †Panolax Cope 1874
      • Subfamili Leporinae Trouessart 1880
        • Genus †Alilepus Dice 1931
        • Genus Brachylagus
        • Genus Bunolagus
        • Genus Caprolagus Blyth 1845
        • Genus Lepus Linnaeus 1758
        • Genus Nesolagus Forsyth Major 1899
        • Genus Oryctolagus Lilljeborg 1874
        • Genus Pentalagus Lyon 1904
        • Genus †Pliolagus Kormos 1934
        • Genus †Pliosiwalagus Patnaik 2001
        • Genus Poelagus
        • Genus †Pratilepus Hibbard 1939
        • Genus Pronolagus Lyon 1904
        • Genus Romerolagus Merriam 1896
        • Genus †Serengetilagus Dietrich 1941
        • Genus Sylvilagus Gray 1867
      • Subfamili †Palaeolaginae Dice 1929
        • Tribe †Dasyporcina Gray 1825
          • Genus †Coelogenys Illiger 1811
          • Genus †Agispelagus Argyropulo 1939
          • Genus †Aluralagus Downey 1968
          • Genus †Austrolagomys Stromer 1926
          • Genus †Aztlanolagus Russell & Harris 1986
          • Genus †Chadrolagus Gawne 1978
          • Genus †Gobiolagus Burke 1941
          • Genus †Lagotherium Pictet 1853
          • Genus †Lepoides White 1988
          • Genus †Nekrolagus Hibbard 1939
          • Genus †Ordolagus de Muizon 1977
          • Genus †Paranotolagus Miller & Carranza-Castaneda 1982
          • Genus †Pewelagus White 1984
          • Genus †Pliopentalagus Gureev & Konkova 1964
          • Genus †Pronotolagus White 1991
          • Genus †Tachylagus Storer 1992
          • Genus †Trischizolagus Radulesco & Samson 1967
          • Genus †Veterilepus Radulesco & Samson 1967
          • Puak incertae sedis
            • Genus †Litolagus Dawson 1958
            • Genus †Megalagus Walker 1931
            • Genus †Mytonolagus Burke 1934
            • Genus †Palaeolagus Leidy 1856
    • Famili Ochotonidae Thomas 1897 (pika)
        • Genus †Alloptox Dawson 1961
        • Genus †Amphilagus Tobien 1974
        • Genus †Bellatona Dawson 1961
        • Genus †Cuyamalagus Hutchison & Lindsay 1974
        • Genus †Desmatolagus Matthew & Granger 1923
        • Genus †Gripholagomys Green 1972
        • Genus †Hesperolagomys Clark et al. 1964
        • Genus †Kenyalagomys MacInnes 1953
        • Genus †Lagopsis Schlosser 1894
        • Genus Ochotona Link 1795
        • Genus †Ochotonoides Teilhard de Jardin & Young 1931
        • Genus †Ochotonoma Sen 1998
        • Genus †Oklahomalagus Dalquest et al. 1996
        • Genus †Oreolagus Dice 1917
        • Genus †Piezodus Viret 1929
        • Genus †Russellagus Storer 1970
        • Genus †Sinolagomys Bohlin 1937
        • Genus †Titanomys von Meyer 1843
    • Famili †Prolagidae Gureev, 1962 (Pika Sardinia dan lagomorfa pupus berupa pika yang lain)
      • Genus †Prolagus Pomel 1853
    • Famili incertae sedis
      • Genus †Eurolagus Lopez Martinez 1977
      • Genus †Hsiuannania Xu 1976
      • Genus †Hypsimylus Zhai 1977
      • Genus †Lushilagus Li 1965
      • Genus †Shamolagus Burke 194

Lihat juga

  • Lagomorfa Gergasi Minorca

Rujukan

  1. ^ Palmer, D., penyunting (1999). The Marshall Illustrated Encyclopedia of Dinosaurs and Prehistoric Animals. London: Marshall Editions. m/s. 285. ISBN 1-84028-152-9.
  2. ^ Savage, RJG, & Long, MR (1986). Mammal Evolution: an illustrated guide. New York: Facts on File. m/s. 128–129. ISBN 0-8160-1194-X.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  3. ^ "Snowshoe Hare". eNature: FieldGuides. eNature.com. 2007. Dicapai pada 2008-03-23.
  4. ^ Best TL, Henry TH (1994-06-02). "Lepus arcticus". Mammalian Species. 457: 1–9. doi:10.2307/3504088. ISSN 0076-3519. OCLC 46381503.
  5. ^ "Column 105: Pikas are not picky eaters". yourYukon. Environment Canada: Pacific and Yukon Region. 1998. Dicapai pada 2008-03-23.
  6. ^ The Paleobiology Database Lagomorpha entry Dicapai pada 13 Mei 2010
  • l
  • b
  • s
Order mamalia maujud mengikut infrakelas
Alam Animalia · Filum Chordata · Subfilum Vertebrata
Australosphenida
Monotremata (Platipus dan tenggiling berduri)
Metatheria
(termasuk Marsupial)
Ameridelphia
Paucituberculata · Didelphimorphia (Oposum)
Australidelphia
Microbiotheria · Notoryctemorphia · Dasyuromorphia · Peramelemorphia · Diprotodontia (Kanggaru dan saudaranya)
Eutheria
(Termasuk Plasental)
Cingulata (Armadilo) · Pilosa
Afrosoricida · Macroscelidea · Tubulidentata · Hyracoidea (Hiraks/wabar) · Proboscidea (Gajah) · Sirenia (Dugong dan manatee)
Soricomorpha (Tikus kesturi dan mole) · Erinaceomorpha (Landak kecil dan saudaranya) · Chiroptera (Kelawar) · Pholidota (Tenggiling) · Carnivora · Perissodactyla (Ungulat jari ganjil) · Artiodactyla (Ungulat jari genap) · Cetacea (Ikan paus dan dolfin)
Euarchontoglires
Rodentia (tikus, tupai dan saudaranya) · Lagomorpha (arnab dan saudaranya) · Scandentia (tupai tanah) · Dermoptera (kubung) · Primat
  • l
  • b
  • s
Spesies Lagomorpha yang maujud
Alam Animalia · Filum Chordata · Kelas Mammalia · Infrakelas Eutheria · Superorder Euarchontoglires
Famili Ochotonidae (Pika)
Subgenus Pika: Pika Alp (O. alpina) · Pika Helan Shan (O. argentata) · Pika Berkolar (O. collaris) · Pika Hoffmann (O. hoffmanni) · Pika Utara (O. hyperborea) · Pika Pallas (O. pallasi) · Pika Amerika (O. princeps) · Pika Turuchan (O. turuchanensis)
Subgenus Ochotona: Pika Gansu (O. cansus) · Pika Penara (O. curzoniae) · Pika Dauria (O. dauurica) · Pika Tsing-ling (O. huangensis) · Pika Nubra (O. nubrica) · Pika Steppe (O. pusilla) · Pika Afghan (O. rufescens) · Pika Moupin (O. thibetana) · Pika Thomas (O. thomasi)
Subgenus Conothoa: Pika Merah Cina (O. erythrotis) · Pika Forrest (O. forresti) · Pika Gaoligong (O. gaoligongensis) · Pika Glover (O. gloveri) · Pika Himalaya (O. himalayana) · Pika Ili (O. iliensis) · Pika Koslov (O. koslowi) · Pika Ladak (O. ladacensis) · Pika Bertelinga Besar (O. macrotis) · Pika Muli (O. muliensis) · Pika Hitam (O. nigritia) · Pika Royle (O. roylei) · Pika Merah Turkestan (O. rutila)
Famili Leporidae (Arnab)
Arnab Amami (P. furnessi)
Arnab Bushman (B. monticularis)
Arnab Belang Sumatera (N. netscheri) · Arnab Belang Annam (N. timminsi)
Arnab Gunung Berapi (R. diazi)
Arnab Kerdil (B. idahoensis)
Sylvilagus
(Arnab ekor kapas)
Subgenus Tapeti: Arnab Paya (S. aquaticus) · Tapeti (S. brasiliensis) · Arnab Ekor Kapas Dice (S. dicei) · Arnab Ekor Kapas Omilteme (S. insonus) · Arnab Rawang (S. palustris) · Arnab Tanah Pamah Venezuela (S. varynaensis)
Subgenus Sylvilagus: Arnab Ekor Kapas Gurun (S. audubonii) · Arnab Ekor Kapas Gunung Manzano (S. cognatus) · Arnab Ekor Kapas Mexico (S. cunicularis) · Arnab Ekor Kapas Timur (S. floridanus) · Arnab Tres Marias (S. graysoni) · Arnab Ekor Kapas Gunung (S. nuttallii) · Arnab Ekor Kapas Appalachian (S. obscurus) · Arnab Pergunungan Davis (S. robustus) · Arnab Ekro Kapas New England (S. transitionalis)
Subgenus Microlagus: Arnab Ekor Kembang (S. bachmani) · Arnab Ekor Kembang San Jose (S. mansuetus)
Arnab Eropah (O. cuniculus)
Arnab Bunyoro (P. marjorita)
Pronolagus
(Arnab batu merah)
Arnab Batu Merah Natal (P. crassicaudatus) · Arnab Batu Merah Jameson (P. randensis) · Arnab Batu Merah Smith (P. rupestris) · Arnab Batu Merah Hewitt (P. saundersiae)
Arnab Assam (C. hispidus)
Lepus
(Kelinci)
Subgenus Macrotolagus: Arnab Jack Antelop (L. alleni)
Subgenus Poecilolagus: Kelinci Kasut Salji (L. americanus)
Subgenus Lepus: Arnab Artik (L. arcticus) · Kelinci Alaska (L. othus) · Kelinci Gunung (L. timidus)
Subgenus Proeulagus: Arnab Jack Berekor Hitam (L. californicus) · Arnab Jack Bertepi Putih (L. callotis) · Kelinci Tanjung (L. capensis) · Arnab Jack Tehuantepec (L. flavigularis) · Arnab Jack Hitam (L. insularis) · Kelinci Belukar (L. saxatilis) · Kelinci Gurun (L. tibetanus) · Kelinci Tolai (L. tolai)
Subgenus Eulagos: Kelinci Castroviejo (L. castroviejoi) · Kelinci Yunnan (L. comus) · Kelinci Korea (L. coreanus) · Kelinci Corsica (L. corsicanus) · Kelinci Eropah (L. europaeus) · Kelinci Granada (L. granatensis) · Kelinci Manchuria (L. mandschuricus) · Kelinci Berbulu (L. oiostolus) · Kelinci Tanah Tinggi Habsyah (L. starcki) · Arnab Jack Berekor Putih (L. townsendii)
Subgenus Sabanalagus: Kelinci Habsyah (L. fagani) · Kelinci Savana Afrika (L. microtis)
Subgenus Indolagus: Kelinci Hainan (L. hainanus) · Kelinci India (L. nigricollis) · Kelinci Burma (L. peguensis)
Subgenus Sinolagus: Kelinci Cina (L. sinensis)
Subgenus Tarimolagus: Kelinci Yarkand (L. yarkandensis)
Subgenus incertae sedis: Kelinci Jepun (L. brachyurus) · Kelinci Abisinia (L. habessinicus)