1919 шо

Шераш
1915 · 1916 · 1917 · 1918 — 1919 — 1920 · 1921 · 1922 · 1923
Итта шераш
1890‑гӀа · 1900‑гӀа — 1910‑гӀа — 1920‑гӀа · 1930‑гӀа
БӀешераш
XIX бӀешо — XX бӀешо — XXI бӀешо

II эзар шо

XVIII бӀешо — XIX бӀешо — XX бӀешо — XXI бӀешо — XXII бӀешо

1890‑гӀа	1890	1891	1892	1893	1894	1895	1896	1897	1898	1899

1900‑гӀа	1900	1901	1902	1903	1904	1905	1906	1907	1908	1909
1910‑гӀа	1910	1911	1912	1913	1914	1915	1916	1917	1918	1919
1920‑гӀа	1920	1921	1922	1923	1924	1925	1926	1927	1928	1929
1930‑гӀа	1930	1931	1932	1933	1934	1935	1936	1937	1938	1939
1940‑гӀа	1940	1941	1942	1943	1944	1945	1946	1947	1948	1949
1950‑гӀа	1950	1951	1952	1953	1954	1955	1956	1957	1958	1959
1960‑гӀа	1960	1961	1962	1963	1964	1965	1966	1967	1968	1969
1970‑гӀа	1970	1971	1972	1973	1974	1975	1976	1977	1978	1979
1980‑гӀа	1980	1981	1982	1983	1984	1985	1986	1987	1988	1989
1990‑гӀа	1990	1991	1992	1993	1994	1995	1996	1997	1998	1999

2000‑гӀа	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009

Хронологин таблица

**1919 шо кхечу рузманашкахь**
Григорианан рузма	1919 MCMXIX
Юлианан рузма	1918—1919 (14 январехь дуьйна)
Юлианан рузма византийн эрица	7427—7428 (14 сентябрехь дуьйна)
Рум йиллинчара дӀа	2671—2672 (4 майхь дуьйна)
Жуьгтийн рузма	5679—5680 ה'תרע"ט — ה'תר"ף
Исламан рузма	1337—1338
Шираэрмалойн рузма	4411—4412 (11 августехь)
Эрмалойн килсан рузма	1368 ԹՎ ՌՅԿԸ
Цийн рузма	4615—4616 戊午 — 己未 можа говр — можа уьстагӀ
Эфиопийн рузма	1911 — 1912
ШирахӀиндин рузма
- Викрам-самват	1975—1976
- Шака самват	1841—1842
Иранан рузма	1297—1298
Буддийн рузма	2462
Японин шераш дагардар	8-гӀа шо Тайсё
Рузма чучхе	8-гӀа шо чучхе

1919 (эзар исс бӀе ткъайесналгӀа) шо Григорианан рузманца — високосан доцу шо, долалуш долу Кхаарахь. Иза вайн эран 1919 шо ду, 919 шо 2 эзарлагӀа шерашкахь, 19 шо бӀешеран, 9 шо 2-гӀа иттаннаш шерашкахь XX бӀешеран, 10 шо 1910-гӀа шерийн.

Хиламаш

Январь

1 январь — Смоленскехь кхайкхина РСФСР йукъахь Советийн Социалистийн Республика Белорусси кхолларх Манифест^[1].
2 январь — полякийн легионераша Вильнюсан белхалойн Кхеташо дIаса а лаьллина, дIалецира гIала^[2].
3 январь —Ригехь хIоттийна советийн Iедал^[3].
4—5 январь — Польшехь харцам бан гIертар^[4].
5 январь
- ЦIен эскаро дIалецира Вильнюс^[2].
- Берлинехь болабелира Спартакахойн гIаттам^[5].
13 январь — Ригехь болх болийна 1-ра Йерриглатвин Советийн гуламо^[3].
15 январь — Берлинехь германин эпсарша байина Либкнехт Карл а, Люксембург Роза^[6] а.
18 январь — КIайнгвардихойн гIаттам Ташкентехь. Сихха охьатаIийна^[7].
19 январь — арахецна Эрмалойн геноцид — «Хьийзийна Эрмалойчоь» цIе йолу дуьххьарлера фильм.
21 январь — Красноводске Йуккъера Азера британин эскарийн гIуллакхна куьйгалла дархьама веира Гергара Малхбалехьара британин ницкъийн баьчча фельдмаршал Милн Джордж^[8].
22 январь — кхайкхийна Украинийн Халкъан Республика а, Малхбузен- украинийн халкъан республика а цхьаьнатохар^[9].
25 январь — америкин-канадин эскаран дуьхьала Шенкурскан операци йоьдуш БАЦIЕн 6-гIа эскаро дIалецира Шенкурск^[10].
27 январь — Йоккха Британехь промышленностан Клайд эркан кIоштахь йолайелла 16 дийнан Клайдан стачка (Шотланди), цигахь дакъалецира 100 000 сов белхалочо^[11].
31 январь — Вильнюсехь дIабиллина Советийн Литван уездийн революцин комитетийн векалийн гулам^[2].

Февраль

1 февраль — Петроградехь кхоьллина Невски-Александран вежаралла^[12].
18 февраль — Вильнюсехь кхаа денна дIабиллина Литван Кхеташонийн 1-ра Гулам, цуо къобал дина Белоруссин Литвахой-Белоруссийн Советийн Социалистийн Республике (Литбел) цхьаьнакхета эшар^[13].
25 февраль — Сербийн, хорватийн, словенийн паччахьаллин декретаца дIайаьхна гIопаллин бакъонах йисинарш — кметчина а, колонат а, кхин а кхайкхийна даккхий латтанаш декъар^[14].
27 февраль — Вильнюсехь Литван а, Белоруссин а ЦКхК цхьаьнатоьхначу хийшамехь кхоьллина Литвахойн-Белоруссийн Советийн Социалистийн Республикин правительство^[13] — ЛБССР Халкъкомкхет коьртехь Мицкявичюс-Капсукас Винцас волуш, ЛБССР ЦКхК коьртехь Циховский Казимир^[15] волуш.

Март

Оцу шарахь хилларг

ГIойтlар партизанаш Деникинан эскир эшина (1919 шеран 7 март)

Оцу шарахь бинарш

Дуда Энгиноев (1919 шеран 25 июнь — 1979 шеран 22 октябрь) — ГӀарвалар Ордени кхаа степень кавалер

Оцу шарахь белларш

Шерипов Асланбек (1897 шеран 18 сентябрь — 1919 шеран 11 сентябрь) — революционер, публицист, серлонча
Ро́за Люксембу́рг (1871 шеран 5 март, Замосць, Польша, Российн импери — 1919 шеран 15 январь, Берлин) — марксизман теоретик, философ, экономист, публицист.

Белла

Хьажа иштта: Категори:Белларш 1919 шарахь

Январь

10 январь — Вивульский Антоний, оьрсий архитектор а, скульптор а.
14 январь — Дроздовский Михаил (вина 1881), инарла, Шайн лаамечеран эскаран дивизин хьаькам.
15 январь — Либкнехт Карл, немцойн революционер, марксист, социал-демократин парламентан политик, Германин Коммунистийн парти кхоьллинчех а, лидерех а цхьаъ (вина 1871).
21 январь — Туган-Барановский Михаил, оьрсийн экономист, историк, украинийн къоман боламан гIуллакххо.

Февраль

9 февраль — Гейгер Людвиг Мориц Филипп, немцойн йаздархо, журналист, редактор, литературин йемалча, литературин историк, биограф, исбаьхьаллаIамориг, гочдархо^[16].
16 февраль — Холодная Вера Васильевна, оьрсийн киноактриса.

Март

16 март — Свердлов Яков Михайлович, российн политикин а, пачхьалкхан а гIуллакххо, революционер, большевик, ЙЦКхК председатель (формалан РСФСР куьйгалхо) 1917 ноябрехь — 1919 мартехь шш.

Апрель

10 апрель — Сапата Эмилиано, Мексикин революцин лидерех цхьаъ, Мексикин къоман турпалхойх цхьаъ (вийна).

Нобелан совгIаташ

Физикера: Штарк Йоханнес — «харшийн зIаьнаршкахь Доплеран эффект дIайелларна а, электрийн аренахь спектран асанаш йекъарна».
Литературера: Шпиттелер Карл — «Iаламат дика „Олимпийн бIаьсте“» эпосна.

Хьажа кхин а

1919 шо

Билгалдахарш

↑ Белоруссия // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
↑ ¹ ² ³ БСЭ 3-е изд. т. 14 — С. 535.
↑ ¹ ² БСЭ 3-е изд. т. 14 — С. 181.
↑ Urbankowski, 1997, с. 499—501.
↑ Винклер, 2013, с. 66.
↑ БСЭ 3-е изд. т.6 — С.371.
↑ СИЭ т. 1 — С. 509.
↑ СИЭ т. 1 — С. 508.
↑ История Украины, под ред. О. С. Каган, 1998
↑ СИЭ т. 1 — С. 515.
↑ БСЭ 3-е изд. т. 12 — С. 262.
↑ Шкаровский М. В. Александро-Невское братство 1918-1932 годы. — СПб.: Православный летописец Санкт-Петербурга, 2003. — 269 с. — (Новомученикам Российским посвящается). — 1000 экз.
↑ ¹ ² БСЭ 3-е изд. т. 5 — С. 65.
↑ СИЭ т. 1 — С. 189.
↑ БСЭ 3-е изд. т. 14 — С. 558.
↑ Бернфельд С. Гейгер, Людвиг // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.

Литература

Coben, Stanley. A. Mitchell Palmer: Politician. — Columbia University Press, 1963.
Urbankowski, Bohdan. Józef Piłsudski: Marzyciel i strateg (Józef Piłsudski: Dreamer and Strategist). — Warsaw: Wydawnictwo ALFA, 1997. — 875 с. — ISBN 978-83-7001-914-3.
Винклер Г. А. Веймар 1918—1933: история первой немецкой демократии. — М.: РОССПЭН, 2013. — 878 с. — 700 экз. — ISBN 978-5-8243-1719-0.
Зырянов П. Н. Адмирал Колчак, верховный правитель России. — 4-е изд. — М.: Мол. гвардия, 2012. — С. 419. — 637 + 3 с. — (Жизнь замечательных людей; вып. 1356). — ISBN 978-5-235-03375-7.